Zapewnienie komfortowej i skutecznej obserwacji drogi to jedno z wyzwań stawianych przed nowoczesnymi samochodami. Historycznie, pojawienie się samochodów dało możliwość nieograniczonego przemieszczania się, jednak w warunkach nocnych czy przy złej pogodzie jazda stawała się niebezpieczna ze względu na brak odpowiedniego oświetlenia pojazdu.
„Pierwsze lampy pełniły funkcję oznaczającą pojazd, a nie oświetlającą drogę. Stosowano do tego celu lampy naftowe i lampy karbidowe. Pierwsze światła podobne do tych, których używamy obecnie, pojawiły się w 1913 roku, jednak miały one bardzo małą moc. W roku 1924 pojawiły się żarówki Philips Duplo, które miały dwa żarniki i dawały możliwość korzystania z nich jako świateł mijania i drogowych” - tłumaczy instruktor ŠKODA Auto Szkoły, Radosław Jaskulski.
W roku 1957 w europejskich samochodach pojawiły się światła asymetryczne, w odróżnieniu od dotychczas stosowanych świateł symetrycznych, oświetlających równo lewą i prawą stronę przed samochodem. Światła symetryczne stosowane są dalej w Stanach Zjednoczonych. Kolejne etapy oświetleniowej rewolucji dotyczą zmiany żarówki. W latach sześćdziesiątych pojawiły się żarówki halogenowe, które świeciły dużo jaśniej niż dotychczas używane. W latach 80. zaczęto montować w samochodach reflektory soczewkowe, które precyzyjnie kierowały strumień światła. Kolejnym przełomem było pojawienie się lamp ksenonowych. W porównaniu do pierwszych żarówek halogenowych strumień światła ksenonowego był trzykrotnie intensywniejszy – z 1100 do 3200 lm (lumenów). Do stosowanych świateł ksenonowych wprowadzono mechanizm samopoziomowania - światła ustawiały się w zależności od załadowania samochodu, dzięki temu nie oślepiały nadjeżdżających z naprzeciwka pojazdów.
Od 2007 roku historia świateł pisana jest przez światła ledowe, które dają bardzo duże możliwości w zakresie efektywności i precyzji oświetlenia. Pozwalają one na przykład na automatyczną zmianę ze świateł mijania na drogowe, wygaszenie poszczególnych bloków świateł tak, by nie oślepiały one pieszego lub jadącego rowerzysty.
W samochodzie znajduje się kilka rodzajów świateł: światła drogowe, mijania, kierunkowskazy, światło hamowania „stop”, światła oświetlające tablicę rejestracyjną, światła pozycyjne, światła odblaskowe i światła awaryjne.
Poniżej przedstawiamy rodzaje świateł i ich funkcje:
- światła mijania – ich zadaniem jest oświetlenie drogi przed pojazdem. Ze względu na zasięg często określane są jako krótkie. Ich włączanie jest obowiązkowe od zmierzchu do świtu, zamiennie ze światłami drogowymi. Używamy ich również w warunkach pogorszonej przejrzystości: mgły lub deszczu.
- światła do jazdy dziennej – zgodnie z definicją zawartą w Regulaminie nr 48 Europejskiej Komisji Gospodarczej zostały opisane jako światła skierowane do przodu, służące poprawie widoczności pojazdu podczas jazdy w dzień. Regulamin określił również techniczne warunki działania świateł, m.in. powinny się one włączać automatycznie przy uruchomieniu silnika, automatycznie powinny gasnąć jeśli zostaną włączone światła mijania lub przeciwmgłowe.
- światła drogowe – używamy ich od zmierzchu do świtu. Ze względu na moc określane są jako długie. Oświetlają drogę przed pojazdem w celu zwiększenia widoczności. Strumień światła oświetla drogę symetrycznie, czyli równomiernie prawą i lewą część drogi. Kierowca używający świateł drogowych zobowiązany jest do ich wyłączenia, jeżeli istnieje ryzyko oślepienia innych kierowców lub pieszych.
- światła przeciwmgłowe – służą do oświetlanie drogi w warunkach ograniczonej przejrzystości powietrza. W samochodach występują przednie i tylne. Przednie stosujemy, gdy mamy do czynienia z trudnymi warunkami pogodowymi lub gdy zezwalają na to znaki. Tylnych świateł przeciwmgłowych możemy użyć tylko w przypadku, gdy widoczność spadnie poniżej 50 metrów.
- kierunkowskazy – służą do sygnalizowania zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu.
- światła hamowania „stop” – sygnalizują hamowanie pojazdu. Światła te uruchamiają się automatycznie w momencie uruchomienia hamulca.
- światła pozycyjne – zapewniają oświetlenie podczas postoju. Powinny zapewnić widoczność pojazdu przy dobrej przejrzystości powietrza z 300 metrów.
- światła odblaskowe – zapewniają widoczność pojazdu oświetlonego przez inny pojazd w ciemności.
- światła awaryjne – sygnalizują awaryjne sytuacje. Używamy ich jeśli nasz postój jest wynikiem uszkodzenia pojazdu lub wypadku.
Rozwój oświetlenia pokazuje, jak duże ma ono znaczenie dla sprawności i bezpieczeństwa przemieszczania się. Nonszalancja w braku używania kierunkowskazów, nie zwracania uwagi na jakość oświetlenia ten wysiłek niweczy.
Wielość świateł nakazuje używania ich w odpowiednich sytuacjach. Nie w tych, w których nam wygodnie, ale zawsze w określonych. Tylko wtedy będzie bezpieczniej.