W ostatnich dniach, kiedy to w wielu polskich miastach mieliśmy do czynienia ze smogiem, ponownie powrócił temat zanieczyszczenia powietrza przez poruszające się w miastach samochody. Efektem tego jest przyspieszenie prac nad nowelizacją przepisów o ochronie środowiska, które pozwoliłyby na ustanowienie stref z zakazem wjazdu dla pojazdów, emitujących zbyt dużo spalin.
Projekt nowelizacji ustawy Prawo ochrony środowiska dopuszcza możliwość ustanowienia przez władze samorządów strefy zakazu wjazdu dla pojazdów, które nie będą spełniać odpowiednich norm emisji zanieczyszczeń. Ograniczenie to będą mogły wprowadzić jedynie władze 16 największych polskich miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 200 tys. (Warszawa, Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Szczecin, Bydgoszcz, Lublin, Katowice, Białystok, Gdynia, Częstochowa, Radom, Sosnowiec oraz Toruń). Ograniczenie mogłoby być stałe lub okresowe, zakazujące ruchu tylko w okresach podwyższonego zanieczyszczenia powietrza.
Rady miast specjalnymi uchwałami będą musiały określać zasięg terytorialny takiej strefy oraz obowiązujące w niej ograniczenia, zakazy i nakazy. Wyznaczony obszar, objęty strefą, powinien uwzględniać konieczność zapewnienia ruchu tranzytowego. Ponadto to do rady gminy będzie należeć decyzja o wprowadzeniu wyłączeń od ustanowionych ograniczeń. Poza mieszkańcami wytyczonej strefy, których pojazdy nie będą spełniać określonych klas emisji spalin, z zakazu mogą zostać wyłączone pojazdy specjalne, komunikacji publicznej, taksówki, a także np. historyczne oraz zabytkowe.
Samochód, który będzie wjeżdżał do strefy, będzie musiał być wyposażony w specjalną naklejkę, informującą o spełnianej normie emisji zanieczyszczeń. Wjazd bez takiej naklejki będzie skutkował nałożeniem grzywny. I to właśnie sprawdzanie, czy pojazd spełnia określone wymagania pod względem emisji zanieczyszczeń, będzie nowym zadaniem, jakie zostanie postawione przed strażami miejskimi w związku z wprowadzeniem nowych przepisów.
Pomysłodawcy nowelizacji powołują się na dane GUS, dotyczące parku samochodowego w naszym kraju. Według oficjalnych danych, w Polsce jeździ ok. 24,9 mln pojazdów, w tym 18,7 mln aut osobowych, z czego aż 78% to pojazdy ponad 10-letnie. Średni wiek samochodu w Polsce waha się, według różnych szacunków, od 14 d0 17 lat, co z kolei oznacza, że spora część z nich nie spełnia nie tylko normy Euro 4 (obowiązująca od 2005 r.), ale nawet Euro 3 (od 2000 r.). A w przypadku samochodów z silnikami Diesla poziom emisji pyłów jest dla pojazdów spełniających normę Euro 4 aż o 64% niższy niż dla normy Euro 1. Z kolei w przypadku emisji tlenków azotu i węglowodorów ta różnica sięga aż 73%.
Podobne strefy z ograniczeniem ruchu dla najstarszych aut wprowadziły już niektóre europejskie miasta, chociażby najbliższe naszej granicy Berlin oraz Lipsk.