Układy hamulcowe stosowane w pojazdach mechanicznych, przeszły długą drogę ewolucji na przestrzeni całej historii motoryzacji. We współczesnych samochodach stosuje się coraz więcej systemów elektronicznych, których zadaniem jest zwiększenie skuteczności i bezpieczeństwa hamowania. Co ciekawe jednak, nie zmieniła się prawie w ogóle główna zasada działania układów hamulcowych. Podobnie jak przed laty, również i teraz najważniejszymi ich elementami są tarcze lub bębny, które ściśle współpracują z okładzinami ciernymi, czyli klockami hamulcowymi. Jak zatem zbudowane są i funkcjonują te ostatnie?
Czy wszystkie klocki hamulcowe są takie same? Na pytanie to można odpowiedzieć cytując tytuł niniejszego artykułu. A zatem, w zależności od producenta, różnią się one od siebie m.in. konstrukcją, jak i materiałami użytymi do ich budowy. Wszystkie klocki hamulcowe są jednak skonstruowane w oparciu o podobne zasady. Podstawę klocka hamulcowego stanowi stalowa płyta bazowa, nazywana również plecami (niektórzy producenci pokrywają ją antykorozyjną farbą proszkową), do której przyklejona jest tzw. warstwa spodnia. Na tej ostatniej mocowany jest najważniejszy element klocka, czyli materiał cierny, stanowiący warstwę czynną. W zależności od producenta, w jej składzie może się znaleźć nawet ponad 20 składników! W większości standardowych klocków hamulcowych okładziny cierne tworzą: tzw. wełna stalowa, grafit, sproszkowany koks, a także wypełniacze organiczne i nieorganiczne (m.in. kreda i tlenki żelaza). Środkami wiążącym wymienione składniki są głównie kauczuk i żywica.
Na zewnętrznej stronie klocka hamulcowego mocowana jest tzw. płytka antyhałasowa. Jest to stalowa blaszka, którą przykleja się (wraz z uszczelnieniem gumowym) do spodniej płaszczyzny płyty bazowej. Jej najważniejszym zadaniem jest tłumienie drgań powstałych w wyniku eksploatacji klocków hamulcowych, co pozwala na zwiększenie komfortu ich użytkowania. Ponadto, dzięki pokryciu płytki antyhałasowej specjalnym lakierem, wycisza się również niepożądane dźwięki, np. uciążliwe piski. Niektórzy producenci klocków hamulcowych, montują w nich również blaszki z naklejonymi po obu ich stronach specjalnymi podkładkami gumowymi. Ich aplikacja odbywa się na gorąco. Rozwiązanie to, noszące nazwę „shim” (z ang. – podkładka), pozwala na tłumienie niepożądanych drgań zarówno od strony płyty bazowej, jak i zacisku.
Wielu właścicieli pojazdów sądzi, iż najlepsze klocki hamulcowe to te, które bardzo wolno się zużywają. Zdaniem fachowców jest to błędne myślenie, ponieważ zbyt twarde okładziny cierne nie zapewnią odpowiednio skutecznego hamowania. Prawidłowo funkcjonujące klocki hamulcowe powinny być tak zaprojektowane, aby zagwarantować jak najkrótszą drogę hamowania, przy jednoczesnym wyeliminowaniu możliwości ich przegrzewania. Jednocześnie sam proces wytracania prędkości musi odbywać się bez niepożądanych drgań oraz uciążliwych dla kierującego zgrzytów i pisków, będących wynikiem niewłaściwej pracy całego układu hamulcowego. Klocki hamulcowe funkcjonujące w normalnych warunkach drogowych powinny się zatem zużywać, emitując do środowiska jedynie drobne cząsteczki bez ich pylenia. Uwaga! Okładziny cierne klocków renomowanych producentów nie zawierają szkodliwych składników, takich jak azbest czy metale ciężkie.
Producenci klocków hamulcowych prześcigają się w rozwiązaniach, mających zapewnić jak najkrótszą drogę hamowania nowoczesnych samochodów. Jednym z nich jest zastosowanie specjalnej powłoki krzemianowej na powierzchni ciernej klocków. Jej najważniejszym zadaniem jest poprawa skuteczności hamowania oraz zmniejszenie współczynnika tarcia, w porównaniu ze standardowymi rozwiązaniami. Ponadto ta ostatnia ulegając stopniowemu starciu, wpływa na ograniczenie emisji szkodliwych substancji przedostających się do środowiska podczas hamowania. Zdaniem konstruktorów powłoka krzemianowa umożliwia znacznie lepszy kontakt z tarczami hamulcowymi, w porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami. Chodzi głównie o łatwiejsze przyzwyczajenie się do różnicy w sile hamowania, podczas pierwszych prób wytracania prędkości następujących bezpośrednio po wymianie klocków.
Fachowcy doradzają, aby stan okładzin ciernych klocków hamulcowych kontrolować podczas każdego przeglądu samochodu – przynajmniej dwa razy w roku. Ponadto każdy kierujący musi na bieżąco zwracać uwagę na stan układu hamulcowego i w porę dostrzegać objawy jego niesprawności, takie jak m.in. pogorszenie skuteczności hamowania, wibracje koła kierownicy i pulsowanie pedału hamulca podczas wytracania prędkości, a także dochodzące odgłosy tarcia w czasie hamowania. Uwaga! Nowe klocki hamulcowe powinno się dobierać zgodnie z zaleceniami producenta samochodu. Należy je wymieniać zawsze parami, czyli dla obu kół jednej osi. Elementy prowadzenia klocka, m.in. prowadnice i jarzma prowadzące, muszą być przy tym starannie oczyszczone i posmarowane specjalnym smarem. Niedopełnienie tego ostatniego skutkuje zazwyczaj zapiekaniem się klocków i ich szybszym zużyciem. Ponadto nierównomierne przyleganie klocków do tarcz, objawia się niepożądanym piszczeniem w trakcie hamowania.
Wyszukiwarka samochodów
To Ty określasz swoje potrzeby! Począwszy od sposobu użytkowania samochodu do ustalonego przez Ciebie budżetu.
Szukasz auta nowego? A może używanego? W naszej bazie znajdziesz wiele atrakcyjnych ogłoszeń!
Znajdź swój wymarzony model, a my podamy Ci wszystkie najważniejsze informacje o nim. Poznasz wady i zalety, obejrzysz testy.
Wiesz już, który samochód kupić? Dzięki nam bez problemu skontaktujesz się z dealerem lub właścicielem wybranego auta.