Bieżnik prawdę Ci powie?

Na to pytanie należy jednoznacznie odpowiedzieć twierdząco. Różnice w zużyciu bieżnika mogą bowiem wynikać ze zużytych lub uszkodzonych elementów zawieszenia, a także z braku okresowego sprawdzania jego geometrii. Czasami również nieprawidłowe zużycie bieżnika opony powoduje nadmierne pochylenie kół, a czasem zbyt wysokie lub zbyt niskie / wysokie ciśnienie powietrza.

Zbieżność przede wszystkim

Jednym z najczęstszych powodów przyspieszonego zużycia bieżnika opon samochodowych jest nieprawidłowo ustawiona zbieżność kół. W czasie jazdy objawia się to ściąganiem pojazdu, a w czasie dłuższej eksploatacji dochodzi zazwyczaj do uszkodzeń poszczególnych elementów zawieszenia. Aby temu zapobiec, konieczna jest okresowa kontrola geometrii zawieszenia. W jej skład powinna wchodzić – poza oczywiście korektą zbieżności kół, szczegółowa kontrola kątów pochylenia i wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy. Warto jednak zawczasu rozpoznawać problemy z zawieszeniem. W tym celu powinniśmy umieć właściwie „odczytywać” bieżnik opony, a mówiąc ściślej – monitorować na bieżąco jego rzeźbę.

Z oceną pasa

W stosunkowo łatwy sposób można sprawdzić stan bieżnika, poprzez przesunięcie dłonią od wewnętrznej do zewnętrznej krawędzi opony: pas rzeźby bieżnika ma z jednej strony zaokrągloną, z drugiej zaś ostrą krawędź. Przy prawidłowym bieżniku, przesuwając dłonią w jednym kierunku, wyczuwa się wyraźny opór, stawiany przez ostre krawędzie. Braku oporu, stawianego przez wyząbkowanie bieżnika, świadczy zazwyczaj o nieprawidłowym ustawieniu zbieżności i niewłaściwej geometrii kół. Często też w celu przywrócenia prawidłowej zbieżności, należy wymienić tuleje w układzie zawieszenia.

Zużycie jednostronne, środkowe, boczne…

Pasy rzeźby bieżnika mogą również zużywać się jednostronnie. W takim przypadku zewnętrzne lub wewnętrzne pasy zużywają się szybciej niż inne fragmenty opony. Jakie są przyczyny takiego stanu rzeczy? Za taką sytuację odpowiada przede wszystkim brak prawidłowej zbieżności, a mówiąc ściślej - nadmierne pochylenie kół. Niestety, po ustawieniu geometrii, może zajść potrzeba wymiany tulei wahacza, przegubów kulowych, a często również amortyzatorów. Z kolei zbyt wysokie ciśnienie powietrza w oponach powoduje zwiększone zużycie środkowej części bieżnika, zaś za nadmierne zużycie jego bocznych części odpowiada zbyt niska wartość ciśnienia. W tym przypadku należy również sprawdzić sprawność poszczególnych elementów układu kierowniczego. Podobnie jak w przypadku zużycia jednostronnego pasów rzeźby bieżnika, należy ponownie ustawić geometrię kół.

… lub faliste?

Bieżniki opon samochodowych mogą również zużywać się nietypowo. O co chodzi? Bieżnik zażywa się np. nierównomiernie lub w postaci półokrągłych wgłębień. Te ostatnie mogą być widoczne na jego zewnętrznych lub wewnętrznych krawędziach. Powodem takiego stanu rzeczy są nadmiernie zużyte lub uszkodzone elementy układu zawieszenia lub kierowniczego. W takiej sytuacji, przywrócenie prawidłowej eksploatacji ogumienia odbywa się poprzez wymianę wszystkich nieprawidłowo funkcjonujących elementów i oczywiście ponowne ustawienie właściwej geometrii kół.

Naderwanie, zdeformowanie lub… oderwanie

W obrębie lamel lub przy rowkach bieżnika, dochodzi czasem do naderwania ogumienia. Najczęstszą przyczyną takiego stanu rzeczy jest jazda z dużą szybkością po krętych drogach o niestabilnym podłożu. Z kolei długotrwała jazda z przeciążonym bagażnikiem może skutkować zdeformowaniem czoła bieżnika opony. Jeszcze gorzej, gdy uderzymy kołem np. w wysoki krawężnik. Dlaczego? Na czole bieżnika mogą bowiem pojawić się powierzchowne rozcięcia, które w czasie jazdy będą osłabiały wewnętrzną strukturę opony. W konsekwencji ta ostatnia zostanie poważnie zdeformowana i będzie się nadawała wyłącznie do wymiany.

I na koniec o poważnym uszkodzeniu bieżnika opony, które jednak na szczęście zdarza się niezmiernie rzadko. Chodzi o możliwość oderwania się czoła bieżnika (zazwyczaj połączonego z „wystrzałem” opony), mogącego skutkować trudnościami z opanowaniem samochodu na drodze. Przyczyny tego rodzaju uszkodzenia mogą być dwie: długotrwała jazda ze znacznym obciążeniem bagażnika lub zbyt niskie ciśnienie w ogumieniu.