Kiedy pojazd jest pojazdem uprzywilejowanym?
Wydawało się, że niegroźna, na szczęście, w skutkach stłuczka, a właściwie wypadek drogowy z premier Beatą Szydło dość szybko zostanie zapomniana. A tymczasem temat ten nie schodzi z pierwszych stron gazet i z czołówek wiadomości, a wśród często poruszanego wątku pojawiają się kwestie pojazdów uprzywilejowanych, ich praw oraz obowiązków. Postanowiliśmy sprawdzić u źródła, z czym się wiąże jazda takim pojazdem.
Zajrzeliśmy do ustawy Prawo o ruchu drogowym i zatrzymaliśmy się na dłużej na dwóch artykułach.
W artykule 2 w ustępie 38 możemy znaleźć definicję pojazdu uprzywilejowanego jako pojazdu wysyłającego sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi. Określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.
Jak widać, pojazd uprzywilejowany wcale nie musi poruszać się z włączoną sygnalizacją świetlną oraz dźwiękową, o ile porusza się w kolumnie i nie jedzie na jej początku, bądź na końcu.
Pojazdem uprzywilejowanym mogą być pojazdy należące do różnych służb: do jednostek straży pożarnej, policji, ratownictwa medycznego, straży granicznej, ABW, CBA, Agencji Wywiadu, BOR, sił zbrojnych RP, Służby Wywiadu i Kontrwywiadu Wojskowego, ale również jednostek ratownictwa chemicznego, służby więziennej, służby celnej, straży gminnych (miejskich), Służby Parku Narodowego, podmiotów ratownicta górskiego oraz wodnego, Krajowej Administracji Skarbowej, ITD oraz innych jednostek, o ile są wykorzystywane w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego.
W artykule 53 czytamy jeszcze, że pojazd uprzywilejowany może nie stosować się do niektórych przepisów o ruchu pojazdów, zatrzymaniu i postoju oraz do znaków i sygnałów drogowych. Może np. wjechać "pod prąd", wyprzedzać na zakazie i na podwójnej ciągłej, bądź przejechać skrzyżowanie na czerwonym świetle.
Aby jednak mógł "łamać" przepisy ruchu drogowego, musi spełniać trzy warunki:
- musi uczestniczyć w akcji związanej z ratowaniem życia, zdrowia lub mienia, bądź z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku publicznego; w przejeździe kolumny pojazdów uprzywilejowanych bądź w zapewnianiu bezpieczeństwa osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, którym przysługuje ochrona;
- musi wysyłać jednocześnie sygnały świetlne oraz dźwiękowe (po zatrzymaniu jedynie świetlne)
- musi mieć włączone światła drogowe lub mijania.
Kierujący pojazdem uprzywilejowanym musi jednak stosować się do poleceń, wydawanych przez kierujących ruchem drogowym lub upoważnione osoby do jego kontroli. Ponadto musi zachować szczególną ostrożność. Jeśli spowoduje wypadek drogowy, uderzając np. w inny pojazd podczas wyprzedzania w miejscu niedozwolonym, wcale nie oznacza, że będzie zwolniony z odpowiedzialności wyłącznie z tytułu, iż siedział za kierownicą pojazdu uprzywilejowanego.
Pozostali kierowcy powinni zachować szczególną ostrożność, gdy w ich otoczeniu pojawi się pojazd z włączonym sygnałem świetlnym oraz dźwiękowym. W miarę możliwość powinni ustąpić mu miejsca, zjeżdżając jak najbliżej prawej krawędzi jezdni, bądź lewej na drodze dwupasmowej (gdy znajdujemy się na lewym pasie). Zabronione jest wyprzedzanie pojazdów uprzywilejowanych oraz włączanie się do kolumny takich aut.