Co w amortyzatorach piszczy?

Amortyzatory są jednymi z najbardziej istotnych elementów zawieszenia każdego samochodu. Ich najważniejszym zadaniem jest bowiem tłumienie drgań pochodzących z osi pojazdu i nadwozia, co bezpośrednio przekłada się na stabilność toru jazdy. W praktyce uszkodzenie jednego z amortyzatorów skutkuje pogorszeniem się przyczepności kół samochodu do nawierzchni i wydłużeniem drogi hamowania. Nieprawidłowa praca tego sprężystego elementu zawieszenia, może doprowadzić również do szybszego zużycia się innych podzespołów mechanicznych pojazdu, m.in. przekładni kierowniczej, sprężyn śrubowych, mechanizmu różnicowego, czy nawet skrzyni biegów.

Jedno- lub dwustronne

Trochę technicznej teorii. W pojazdach można spotkać dwa rodzaje amortyzatorów. Pierwsze z nich, tzw. jednostronnego działania montowane w starszych typach samochodów, tłumią drgania tylko przy odciążeniu auta. Natomiast w przypadku dociążenia, czyli np. najechania na przeszkodę, siła tłumienia spoczywa na innych elementach resorujących pojazd. Inaczej jest w przypadku współcześnie stosowanych amortyzatorów tzw. dwustronnego działania: tłumią one drgania kół i nadwozia przy odciążaniu i dociążaniu. Kilka lat temu pojawiły się amortyzatory o zmiennej charakterystyce tłumienia, w których zastosowano tzw. system PSD (Position Sensitive Damping – z ang. tłumienie zależne od podłoża). Innowacja ta pozwoliła na płynne dostosowanie siły tłumienia amortyzatorów do zmieniających się warunków jazdy.

Co się psuje …

Fachowcy są zgodni: amortyzatory wymagają okresowej kontroli ze strony kierujących. Nie jest ona skomplikowana, wystarczy bowiem sprawdzać, czy nie ma przy nich wycieków oleju, które mogą świadczyć o powstałych uszkodzeniach. Inną metodę „samokontroli” przypomina Adam Ślusarz, właściciel specjalistycznego warsztatu samochodowego Full Service w Katowicach: – Naciskamy maskę lub bagażnik w okolicy koła. Gdy samochód zakołysze się kilkakrotnie, mamy do czynienia z niesprawnym amortyzatorem. Czynność tę powtarzamy przy każdym kole – wyjaśnia. Poza wspomnianymi powyżej wyciekami oleju, trwałe uszkodzenie amortyzatora powodują również wgniecenia jego obudowy, pęknięcie tulei mocujących, czy korozja tłoczyska. Jednym z najbardziej niebezpiecznych symptomów awarii amortyzatora jest jego zatarcie. W jego wyniku pojazd reaguje bowiem bezpośrednio na wstrząsy, co przekłada się na możliwość uszkodzenia jego części montażowych i brak stabilności toru jazdy. Należy również pamiętać, iż na szybsze wyeksploatowanie się „amorków”, ma również wpływ stan opon, a konkretnie ich nierównomierne zużywanie się.

… i jak to poczuć w czasie jazdy?

Uszkodzone amortyzatory utrudniają wytracanie prędkości i wydłużają drogę hamowania: przy prędkości ok. 80 km/h nawet do ponad trzech metrów! Ponadto przy dużym ich zużyciu (ponad 50 proc.), pogarszają przyczepność kół samochodu do nawierzchni – w szczególności na łukach drogi. Natomiast w przypadku jazdy po mokrej jezdni, zwiększają ryzyko wpadnięcia w poślizg przy mniejszych prędkościach, niż w przypadku pojazdu ze sprawnymi amortyzatorami. Nie wszyscy kierujący zdają sobie również sprawę z faktu, iż uszkodzenie tych sprężystych elementów zawieszenia powoduje gorszą widoczność podczas poruszania się po zmierzchu. Wynikające z ich niesprawności zwiększone wahania nadwozia wpływają na nieregularne oświetlenie jezdni, a także na oślepianie samochodów poruszających się na przeciwnym pasie drogi.

Uwaga na montaż!

Uszkodzone amortyzatory należy jak najszybciej zastąpić w pełni sprawnymi. Uwaga! Pomimo tego, iż psują się one zazwyczaj pojedynczo, wymieniać trzeba je koniecznie parami, tzn. na przedniej lub tylnej osi. Fachowcy doradzają przy tym zakładanie amortyzatorów renomowanych firm: pomimo swojej wyższej ceny, są bowiem skuteczniejsze i bardziej odporne na zużycie. Większość tych ostatnich odradza natomiast regeneracji zużytych amortyzatorów. W ich opinii, „drugie” życie tych elementów zawieszenia jest bowiem celowe jedynie w przypadku braku możliwości kupna oryginalnych elementów do określonego modelu samochodu. I na koniec, należy pamiętać o właściwym montażu nowych amortyzatorów. Niewłaściwie przeprowadzona procedura może bowiem skutkować różnego rodzaju uszkodzeniami mechanicznymi tych elementów zawieszenia, m.in. deformacją obudowy, zerwaniem gwintu tłoczyska, czy zgięciem tulei prowadzącej.