Dwa, czy cztery?
Sprawa na pozór jest oczywista: każdy, kto spojrzy na przód jakiegokolwiek pojazdu, zauważy dwa reflektory. A zatem pytanie o ich liczbę jest bezzasadne. Czy jednak rzeczywiście? W przypadku nowoczesnych samochodów okazuje się bowiem, iż kwestia ta jest o wiele bardziej skomplikowana, niż mogłoby się to wydawać. W jednej obudowie są często umieszczone co najmniej dwa reflektory (a zatem sumarycznie cztery), z których każdy spełnia inną funkcję.
Żarówka, lustro i szyba
Każdy reflektor samochodowy składa się z szeregu współdziałających ze sobą podzespołów. Najważniejsze z nich to: źródło światła (żarówka), lustro nazywane również odbłyśnikiem oraz szyba. O źródłach światła pisaliśmy już w artykule pt. „Jaśnie oświecony ... samochód”, a zatem teraz skupimy się na dwóch pozostałych elementach reflektorów. Najczęściej stosowanymi w samochodach lustrami, są odbłyśniki paraboloidalne, wieloparaboloidalne oraz projektory. Natomiast jeśli chodzi o szyby, to wyróżnia się dwa podstawowe typy – rozpraszającą i gładką. Poniżej przedstawimy podstawowe różnice pomiędzy lustrami i szybami stosowanymi we współczesnych reflektorach samochodowych.
Tradycyjnie lub komputerowo
Najczęściej stosowane lustra stanowią odbłyśniki paraboloidalne. Są one wykonane z ciągnionej blachy stalowej, o szlifowanej i lakierowanej powierzchni. W lustrach tych odbłyśnikiem jest warstwa aluminium, którą naparowuje się na nie próżniowo. Bardziej zaawansowanym rodzajem luster są odbłyśniki wieloparaboloidalne, wykonane przy użyciu technik komputerowych. W odróżnieniu od luster paraboloidalnych, odbłyśniki wieloparaboloidalne składają się z wielu paraboloid o tym samym ognisku. Kształt odbłyśnika jest uzyskiwany poprzez wtryskiwanie lub prasowanie. Dzięki układowi wieloparaboloidalnemu możliwe jest pełne wykorzystanie powierzchni odbłyskowej, a zatem strumień światła może być kształtowany bardziej precyzyjnie. Trzeci rodzaj luster stosowanych w reflektorach stanowią projektory, czyli zespoły składające się z odbłyśnika i soczewki. Zasada działania projektora przypomina pracę rzutnika. W największym skrócie: punktowe źródło światła ulega najpierw rozproszeniu, a następnie po przejściu przez soczewkę, skupieniu w pożądanym kierunku świateł samochodowych.
Rzadziej szkło, częściej tworzywo
We współczesnych samochodach stosuje się też różne szyby w reflektorach. Jednymi z nich są szyby rozpraszające, składające się z dużej liczby soczewek lub pryzmatów zaprasowanych w szybie. Szyby rozpraszające mogą być wykonane ze szkła lub z tworzyw sztucznych. Z kolei drugi rodzaj szyb reflektorowych, tzw. gładkich, wytwarzany jest wyłącznie z tworzyw sztucznych i to o podwyższonej odporności na zarysowania i inne uszkodzenia mechaniczne. Dzięki zastosowaniu tego materiału uzyskuje się większą przejrzystość reflektorów, obniżeniu ulega również masa całkowita pojazdu.
Jaki reflektor – takie lustro
Rodzaj reflektora jest ściśle związany z określonym typem lustra (odbłyśnika)oraz szkła. Np. reflektor paraboliczny składa się z lustra jednoparaboloidalnego i szyby rozpraszającej, odpowiedzialnej za kształtowanie strumienia światła. W reflektorach tych stosuje się dwuwłóknowe źródła światła. Z kolei tzw. reflektor całopowierzchniowy zawiera odbłyśnik wieloparaboloidalny oraz gładką szybę. W odróżnieniu od reflektora parabolicznego, w całopowierzchniowym znajdziemy wyłącznie jednowłóknowe źródło światła. Jeszcze innym typem jest reflektor projektorowy, składający się z odbłyśnika elipsoidalnego i szyby gładkiej. Jest on przeznaczony do pracy z lampami halogenowymi lub wyładowczymi.
W układach łączonych
Jak już wspomnieliśmy we wstępie niniejszego artykułu, w nowoczesnych samochodach znajdziemy co najmniej dwa reflektory umieszczone w jednej obudowie. Najczęściej chodzi tu o układ zawierający reflektor projektorowy i całopowierzchniowy. Pierwszy z nich spełnia funkcję świateł mijania, drugi zaś drogowych.