Głow(ic)a pęka od zmian

W większości obecnie produkowanych samochodów osobowych, głowice silników są wykonane z aluminium. W starszych modelach aut można natomiast spotkać jeszcze elementy żeliwne (są one też stosowane w niektórych silnikach wysokoprężnych nowych samochodów). Zarówno głowice aluminiowe, jak i żeliwne, są narażone na uszkodzenia, związane z nagłymi zmianami temperatur. Najczęstszą przyczyną pęknięcia głowicy jest przegrzanie wywołane ubytkami płynu w układzie chłodzenia lub długą jazdą na zbyt niskich przełożeniach. Uszkodzenia mogą również spowodować próby uruchomienia silnika po wyjątkowo mroźnej nocy, czy też wjechanie w głęboką kałużę z mocno rozgrzanym silnikiem.

Głowice aluminiowe i żeliwne można naprawiać. Przed zleceniem tej usługi w wyspecjalizowanym warsztacie warto jednak zastanowić się, czy korzystniejsze nie będzie kupno głowicy regenerowanej.

Dolej wody ...

W przypadku większości głowic silnikowych montowanych w samochodach – czyli aluminiowych, ich naprawę rozpoczyna się od sprawdzenia szczelności tzw. płaszcza wodnego. Do wnętrza głowicy tłoczona jest woda o temperaturze ok. 80 st. C i pod ciśnieniem 5,5 atmosfer. Metoda ta pozwala na szybkie zorientowanie się, czy nie ma wycieków i warstwa zewnętrzna głowicy jest szczelna. Jeśli nastąpiło pęknięcie zewnętrzne, wtedy możemy mówić, że mieliśmy szczęście. Uszkodzenia takie są bowiem łatwe do zlikwidowania, ponieważ pęknięcia lokalizują się zazwyczaj przy gniazdach zaworów. Dlaczego? Te ostatnie są bowiem najbardziej narażone na skokowe zmiany temperatury. Powierzchnie są spawane i frezowane, a następnie przeprowadza się kolejną wodną próbę szczelności głowicy. Kolejny etap naprawy stanowi wytaczanie nowego łoża pod wałek rozrządu.

Znacznie gorzej jest w przypadku pęknięć wewnętrznych, które są niewidoczne na pierwszy rzut oka. O tym, że pojawiły się, można jednak wnioskować np. po przedostawaniu się cieczy chłodzącej do układu smarowania (pod korkiem wlewu oleju powstaje biały osad). Podobny objaw daje również niekiedy pęknięcie samej uszczelki pod głowicą.

W niektórych wypadkach powodem nieszczelności głowicy nie są zewnętrzne czy wewnętrzne pęknięcia, a wyrobienie zaworów. Naprawa ogranicza się zazwyczaj do szlifowania tych elementów, bez spawania. Razem z regeneracją zaworów montuje się również nowe prowadnice zaworowe i uszczelniacze (nie opłaca się ich regenerować). Kompleksową naprawę głowicy kończy szlifowanie jej podstawy i ponowna próba szczelności.

... włóż do pieca

Głowice żeliwne wykazują znacznie większą wrażliwość na różnice temperatur niż ich odpowiedniki aluminiowe pomimo, iż wykonane są ze znacznie twardszego materiału. W celu wykrycia ewentualnych pęknięć, głowica żeliwna jest wkładana do specjalnego pieca nagrzanego do temperatury 800-1.000 st. C. Krzysztof Piętka, właściciel warsztatu z Wrocławia: – Uszkodzenia żeliwa są bardziej widoczne po jego rozgrzaniu. Zaobserwowane pęknięcia spawa się specjalną elektrodą żeliwną, a następnie usuwa nadmiar spawu i szlifuje powierzchnię – wyjaśnia. Ostatnim etapem regeneracji głowicy żeliwnej jest sprawdzenie szczelności płaszcza wodnego. Odbywa się to podobnie jak w przypadku głowic aluminiowych – do jej wnętrza tłoczona jest woda pod dużym ciśnieniem.

W niektórych przypadkach żeliwa nie da się spawać (nawet jeśli jest łatwy dostęp do pęknięć) Dlaczego? Na skutek wytrącania się cząsteczek węgla podczas długotrwałej eksploatacji w różnych temperaturach, struktura metalu została tak osłabiona, iż głowica nie nadaje się do naprawy. Jedyne wyjście to kupno nowego lub regenerowanego elementu. Korzystniej cenowo jest wybrać tę drugą możliwość, gdyż zazwyczaj warsztaty dysponują regenerowanymi głowicami, na które dodatkowo dają gwarancję.

Osobny rozdział stanowi regeneracja starszych typów żeliwnych głowic silników wysokoprężnych, z tzw. komorami sprężania. Ich podstawowym mankamentem są niewymienialne gniazda zaworów. Jedyna możliwość naprawy polega na uzupełnianiu (napawaniu) ewentualnych ubytków żeliwa, za pomocą specjalnej grubej elektrody.

Policz, zanim zapłacisz

Należy pamiętać, iż ceny regeneracji głowic aluminiowych są uzależnione głównie od liczby zaworów. Naprawa tego elementu w ośmiozaworowym silniku benzynowym o pojemności 1,8 litra, w VW Golfie wynosi ok. 500 zł bez spawania i ok. 700 zł ze spawaniem. Drożej zapłacimy już za regenerację głowicy w Oplu Astrze 1.6 (jednostka 16-zaworowa) – odpowiednio: 800 i ponad 1.000 zł. Dość mocno zostanie uszczuplony portfel właściciela Mercedesa 3.2 CDI. Naprawa głowicy silnika będzie go bowiem kosztowała od 1.600 zł (usługa bez spawania) do nawet 2.500 zł (ze spawaniem).

W starszych typach samochodów z żeliwnymi głowicami silników warto zastanowić się, czy zlecać ich naprawę, czy też raczej wymienić uszkodzony element na regenerowany. Np. w Fordzie Escorcie 1.8 D, podstawowa regulacja głowicy żeliwnej kosztuje w granicach 700 zł, natomiast ze spawaniem już ok. 1.000 zł. W przypadku auta z tym silnikiem, warto zdecydować się na wymianę całej głowicy, bowiem regenerowaną dostaniemy już za ok. 850 zł.