Klocki hamulcowe: dlaczego pękają?
Klocki hamulcowe, podobnie jak inne części eksploatacyjne samochodu, wymagają okresowej kontroli i wymiany. W ich przypadku jest to tym bardziej istotne, ponieważ elementy te wpływają bezpośrednio na bezpieczeństwo jazdy, współpracując bezpośrednio z tarczami hamulcowymi. Podczas rutynowej kontroli powinno się zatem sprawdzać nie tylko stopień zużycia klocków hamulcowych, ale również potencjalne ich szkodzenia, czyli ewentualne pęknięcia i ubytki oraz rozwarstwienia samego materiału ciernego. W niektórych przypadkach winę ponoszą również niezależne od użytkowników wady fabryczne.
Klocek, czyli okładzina
Najważniejszym elementem klocków hamulcowych jest ich okładzina cierna. Jest ona odpowiedzialna za odpowiednią współpracę z tarczami hamulcowymi, podczas każdorazowego wytracania prędkości pojazdu. Okładziny cierne występują zarówno w hamulcach tarczowych i bębnowych, stanowią one również istotny element sprzęgieł. W standardowej postaci okładzina ma postać nakładki mocowanej do elementów podstawowych hamulców i sprzęgieł (tzw. płyty nośnej), za pomocą nitowania lub klejenia. Ze względu na konieczność pracy w bardzo wysokich temperaturach oraz warunkach wysokiego tarcia, okładziny wykonuje się z materiałów odpornych na temperaturę i ścieranie. Nie wszyscy wiedzą, iż w niektórych przypadkach dla podniesienia trwałości okładzin ciernych klocków hamulcowych, wprowadza się do ich struktury specjalne druty miedziane. W jakim celu? W tym przypadku chodzi o ułatwienie odprowadzania ciepła z powierzchni okładziny, a tym samym zwiększenie skuteczności działania klocków, szczególnie w sytuacji ich dużego rozgrzania.
Co się psuje?
Jednym z najczęstszych uszkodzeń klocków hamulcowych (wyłączając postępujące zużycie), jest rozwarstwienie ich okładziny ciernej. Oddziela się ona powyżej warstwy kleju lub nitowania z elementów podstawowych hamulców lub sprzęgieł (tzw. płyty nośnej) lub z tzw. warstwy pośredniej. Powodem takiego uszkodzenia może być wada fabryczna występująca podczas montażu lub zbyt silne obciążenia poszczególnych elementów układu hamulcowego. Najczęściej do rozwarstwienia okładziny ciernej od płyty nośnej, dochodzi wraz z nadmiernym „biciem” klocka hamulcowego w zacisku hamulcowym. Czasami również sprawcą uszkodzenia jest zbyt duże obciążenie samego klocka hamulcowego.
Ubytki, pęknięcia ...
Uszkodzenia klocków hamulcowych powodują również ubytki, powstałe w materiale ciernym. Występują one zazwyczaj w postaci wyrw. Czy zatem wszystkie klocki z występującymi w nich ubytkami należy bezwzględnie eliminować? Okazuje się, iż do dalszej eksploatacji nadają się te elementy, w których wyrwania materiału ciernego nie przekraczają 10 proc. powierzchni roboczej całej okładziny hamulcowej. W przypadku okładzin ciernych klocków hamulcowych, możemy również spotkać się z różnego rodzaju pęknięciami powierzchniowymi. Te „wady” można jednak uznać – zdaniem fachowców – za nieistotne. Nie stanowią one bowiem zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania klocków hamulcowych. W większości przypadków sprawdza się to także w tzw. rowkowanych okładzinach hamulcowych. Również w ich przypadku pęknięcia nie wpływają na osłabienie wytrzymałości.
... a może wady produkcyjne?
Jak już powiedzieliśmy, najczęstszą przyczyną uszkodzeń klocków hamulcowych, a właściwie ich okładzin ciernych, jest działanie zbyt dużych sił mechanicznych i obciążeniowych. Czasem jednak winę ponosi producent. Najczęściej za odklejanie warstwy ciernej od płyty nośnej, odpowiada niedostateczna ilość kleju użytego do ich związania lub jego nieodpowiedni rodzaj. Czasem również przyczynę stanowi nieodpowiednie przygotowanie płyty nośnej hamulców lub sprzęgła, czyli zatłuszczenie jej lub pokrycie ogniskami korozji. W takich przypadkach dochodzi zazwyczaj do szybkich uszkodzeń kloców hamulcowych i to w sytuacjach normalnej eksploatacji pojazdu, bez zwiększonego obciążania i narażania układu hamulcowego na uderzenia. Po stwierdzeniu uszkodzenia, pozostaje jedynie wymiana klocków na elementy pozbawione wad fabrycznych.