Selespeed - co to takiego?
Zautomatyzowana przekładnia mechaniczna, o której mowa w niniejszym artykule, była stosowana w wybranych modelach Fiata i Opla od 1999 roku. Początkowo montowano ją w Alfach Romeo 156 i 147, a także w niektórych wersjach modeli Punto i Stilo. Przekładnię tę można spotkać również w starszych Oplach Corsach. Tam jednak funkcjonuje ona pod nazwą Easytronic.
Manualnie lub automatycznie
W przypadku skrzyni Selespeed zautomatyzowanie sterowania sprzęgła i co za tym idzie zmiana poszczególnych przełożeń, odbywa się za pomocą elektrohydraulicznego układu wspomagania. W konsekwencji zrezygnowano z tradycyjnego pedału sprzęgła. Dźwignia zmiany biegów pozostała w tym samym miejscu, otrzymała ona jednak nowe funkcje. Przekładnię Selespeed można używać na dwa sposoby: manualny i automatyczny. W pierwszym przypadku kierujący zmienia ręcznie poszczególne przełożenia. Odbywa się to za pomocą wspomnianej zmodyfikowanej dźwigni zmiany biegów (obsługiwanej w podobny sposób jak joystick), bądź też przycisków lub łopatek montowanych na kierownicy - w przypadku wymienionych modeli produkowanych od 2002 roku. Z kolei w przypadku drugiego trybu - automatycznego, o wyborze określonego biegu decyduje elektroniczny sterownik. Aby uniknąć błędnego komunikatu o zmianie przełożenia lub nieuzasadnionego wyłączenia silnika, ten ostatni jest dodatkowo wspomagany sterowaniem skrzyni biegów.
Trzy w jednym
Jednym z najważniejszych elementów wchodzących w skład zautomatyzowanego systemu sterowania, jest tzw. zespół elektrohydrauliczny montowany na skrzyni biegów. Składa się on z trzech podzespołów. Pierwszy stanowią elektrozawory. Ich zadaniem jest sterowanie siłownikami wybieraka i tzw. przesuwek zmiany poszczególnych przełożeń, a w konsekwencji sprawowanie kontroli nad aktywacją pozycji sprzęgła. Drugim elementem składowym zautomatyzowanego systemu sterowania, jest zespół mocy. Dostarcza on energię hydrauliczną niezbędną do aktywacji zmiany biegów oraz bieżącej obsługi sprzęgła. Odbywa się to przy użyciu pompy (tzw. zębatej) i zbiornika oleju. Wydajność pompy sięga 0,8 l/min, zaś maksymalne ciśnienie robocze oscyluje w granicach 50 barów. Jednak najważniejszym elementem przekładni Selespeed, jest układ mechanicznego sterowania biegów. Poprzez swoje bezpośrednie połączenie ze skrzynią biegów, jest on odpowiedzialny za włączanie i wyłączanie poszczególnych przełożeń. Jak to działa? W największym skrócie wybieranie biegów odbywa się poprzez zamianę ruchu liniowego tłoków hydraulicznych, w ruch obrotowy (bądź obrotowo-przesuwny) wałka.
Co się psuje?
Przekładnie Selespeed są jednak stosunkowo awaryjnym rozwiązaniem, stąd też zostały one wyparte przez tzw. skrzynie dwusprzęgłowe (m.in. TCT Fiata lub DSG Volkswagena). Najczęstszą usterką jest "zacinanie" się, powodujące niemożność zmiany poszczególnych przełożeń. Problemy pojawiają się także podczas wymiany sprzęgła. W tym przypadku chodzi o dość skomplikowaną procedurę właściwej kalibracji całego układu (nie wszystkie warsztaty potrafią właściwie wykonać tę usługę) . Ponadto, aby zautomatyzowany system sterowania mógł prawidłowo funkcjonować, konieczne jest przeprowadzanie systematycznej i skrupulatnej diagnostyki całego układu. Do najważniejszych operacji, które muszą być wykonane, należą m.in. odpowietrzenie sprzęgła, wraz z uaktywnieniem jego samoregulacji, a także tzw. zmniejszenie ciśnienia akumulatora. Głównym celem jest gruntowne sprawdzenie całego układu hydraulicznego i wykrycie ewentualnych usterek elementów wchodzących w jego skład.