W poszukiwaniu (nie)szczelności

Uszczelki oddzielające blok silnika od głowicy, nazywane popularnie uszczelkami podgłowicowymi, są narażone na różnego rodzaju uszkodzenia. Ich oznaki można rozpoznać m.in. po spadku mocy silnika, utrudnieniach przy jego uruchomieniu, a także znacznym ubytku płynu chłodzącego w zbiorniku wyrównawczym. W okresie zimowym do zniszczenia uszczelki pod głowicą doprowadzają również często nieświadomie sami kierujący, wymuszając intensywną pracę nierozgrzanej jednostki napędowej na wysokich obrotach. Niezależnie od zauważonych oznak uszkodzeń, konieczna jest szybka wizyta w specjalistycznym warsztacie. Dalsza jazda ze zniszczoną uszczelką skutkuje bowiem zawsze poważną awarią silnika lub znacznym skrzywieniem głowicy.

Uwaga na przegrzanie!

Niesprawna pompa wodna, wadliwie funkcjonujący wentylator, czy zatkana chłodnica, to najczęstsze przyczyny uszkodzeń uszczelek podgłowicowych. Sebastian Schabowski, właściciel specjalistycznego warsztatu „Sebo” z Katowic, zajmującego się kompleksową naprawą głowic i bloków silnikowych: – W wyniku niesprawności tych elementów osprzętu silnika, dochodzi do niebezpiecznego przegrzania jednostki napędowej i w konsekwencji pęknięcia uszczelki pod głowicą. Takie same poważne uszkodzenia powoduje też zbyt mała ilość płynu w układzie chłodzenia lub zastosowanie nieodpowiedniego środka o zbyt niskiej temperaturze wrzenia – wyjaśnia. Wybierając płyn chłodniczy należy również zwrócić uwagę na jego właściwości antykorozyjne. Dlaczego? Ich brak (szczególnie w przypadku tanich środków) przyczynia się z reguły do szybkiego rdzewienia metalowej części uszczelki pod głowicę, co przekłada się na skrócenie jej żywotności. Mając powyższe na uwadze, jako cieczy chłodzącej nie wolno w żadnym przypadku stosować czystej wody.

Niewłaściwe spalanie

Zdaniem fachowców, dość często do uszkodzenia uszczelki pod glowicą dochodzi również na skutek nieprawidłowego spalania mieszanki paliwowo-powietrznej. Problem ten dotyczy głównie silników zasilanych benzyną, w których mankamentami mogą być np. zbyt wysoki stopień sprężania mieszanki lub tankowanie niewłaściwego, bądź zanieczyszczonego paliwa. Uszczelkę podgłowicową można też uszkodzić stosując świece zapłonowe o nieprawidłowej wartości cieplnej. Problem niewłaściwego spalania dotyczy jednak również diesli. W przypadku silników wysokoprężnych do zniszczenia uszczelki podgłowicowej może doprowadzić (poza czynnikami wymienionymi przy jednostkach benzynowych), długotrwała jazda z cieknącymi wtryskiwaczami lub nieprawidłowo wyregulowanym wtryskiem paliwa.

Splanowanie na przecieki

W wielu przypadkach uszkodzenia uszczelek pod głowicę nie są jednak spowodowane wadliwą pracą osprzętu silnika, lub niedosteczną ilością płynu w układzie chłodzenia pojazdu. W szczególności wyciek tego ostatniego (podobnie jak oleju) z okolic połączeń bloku silnika z głowicą, może wynikać nie tyle z uszkodzenia uszczelki, co z jej wadliwego montażu. Np. podczas dokręcania śrub nastąpiło przesunięcie się uszczelki lub nie została ona odpowiednio dociśnięta. W tym ostatnim przypadku dzieje się tak przy nierównych lub zbyt chropowatych powierzchniach głowicy lub bloku silnika. Tu również wina leży po stronie pracowników warsztatu, którzy przed właściwym montażem uszczelki podgłowicowej nie zadbali o ich precyzyjną obróbkę, czyli tzw. splanowanie. Operacja ta jest konieczna, aby uszczelka osiadła równomiernie zapewniając tym samym właściwą szczelność połączenia.

Gdy spaliny hulają ...

Niewłaściwie spasowana uszczelka podgłowicowa jest również często odpowiedzialna za niekontrolowane przedmuchy spalin silnikowych. Czym się to objawia? Po zdjęciu głowicy silnika widoczny jest czarny nalot na metalowej części uszczelki, najbardziej intensywny przy otworach cylindrów. Usunięcie tej usterki jest niestety kosztowne i pracochłonne. Należy bowiem zdemontować głowicę silnika, wymienić uszczelkę na nową, a następnie odpowiednio dociągnąć śruby mocujące głowicę z blokiem silnika (wg. procedury zalecanej przez producenta). W większości przypadków fachowcy zalecają stosowanie nowych śrub mocujących. Dlaczego? Dotychczas używane mogą mieć w różnym stopniu uszkodzone gwinty, co uniemożliwi prawidłowy docisk nowej uszczelki podgłowicowej i spaliny znajdą znów wkrótce niekontrolowane ujście.