Oleje silnikowe

Olej w silniku spełnia więc pięć podstawowych funkcji:
- zmniejsza tarcie i zużycie
- chłodzi poruszające się części
- uszczelnia ruchome elementy
- utrzymuje silnik w czystości
- zapobiega wewnętrznej korozji

Aby olej mógł spełniać powyższe zadania jest w odpowiedni sposób formułowany. Podstawowym składnikiem oleju smarowego jest olej bazowy. Oleje bazowe używane do produkcji olejów silnikowych to mineralne oleje silnikowe, specjalnie przetworzone, często nazywane półsyntetycznymi lub w pełni syntetycznymi. Własności baz olejowych są polepszane za pomocą odpowiednich dodatków uszlachetniających.

Przy wymianie czy uzupełnianiu poziomu oleju, należy pamiętać o następujących zaleceniach:
- nie należy mieszać olejów o różnym wskaźniku lepkości (mineralny/ półsyntetyczny/syntetyczny);
- zaleca się mieszanie tylko olejów o tej samej klasie lepkości;
- wymieniając olej należy zawsze wymienić filtr oleju;
- można stosować oleje różnych producentów, ale z zachowaniem wymogów producenta silnika (co do specyfikacji olejów).

Jaki olej potrzebujesz?

By dowiedzieć się jaki olej jest potrzebny Twojemu samochodowi, należy zajrzeć do instrukcji obsługi samochodu. Tam podane są specyfikacje olejów które pasują do Twojego silnika. W przypadku samochodów używanych, ze sporymi przebiegami najważniejszym kryterium przy doborze odpowiedniego oleju jest to na jakim oleju silnik był eksploatowany. Zasada mówi iż klasę oleju zawsze można łatwo zmienić "w dół" (np. z pełnego syntetyka na półsyntetyczny), "w górę" nie zawsze jest to takie łatwe, dlatego powinno się dążyć do jak najdłuższego stosowania oleju wysokiej klasy (pełnego syntetyka lub półsyntetyka)

Co to znaczy SAE? (np. SAE 15W 40)

Najbardziej rozpowszechnioną i szeroko stosowaną na wszystkich kontynentach jest norma SAE J300 (Stowarzyszenie Inżynierów Samochodowych USA). Klasyfikacja ta grupuje oleje silnikowe w klasy lepkości:
- tzw. zimowe:SAE 0W, 5W, 10W, 15W, 20W
- tzw. letnie: SAE 20, 30, 40, 50, 60

Najważniejszym parametrem decydującym o przydatności oleju zimą jest tzw. lepkość rozruchowa, a więc najniższa temperatura przy której możemy uruchomić silnik zimą i próg pompowalności. Im lepsze własności niskotemperaturowe oleju tym niższa liczba przy symbolu W.

Drugie określenie, po myślniku, tzw. letnie to odpowiednik lepkości oleju w temperaturze 100´C. Im większa liczba tym większa lepkość oleju. Nowoczesne oleje silnikowe mają bardzo wysoki wskaźnikowi lepkości, czyli ich lepkość podlega mniejszym zmianom wraz ze zmianami temperatury oleju niż miało to miejsce w przypadku starszych olejów silnikowych. Pozwoliło to stworzyć oleje wielosezonowe, o oznaczeniach np. SAE 10W-40 czy 0W-40.

Klasy jakościowe API i ACEA:

Najbardziej rozpowszechnionymi normami jakości są normy API (Amerykański Instytut Naftowy) oraz ACEA (Stowarzyszenie Europejskich Producentów Pojazdów). Ze względu na różnice w konstrukcji silników wytwarzanych w Europie oraz Stanach Zjednoczonych, organizacje te preferują różne podejście do formulacji oleju.

Normy API:
- oleje do silników wysokoprężnych: CA, CB, CC, CD, CE, CF, CF-4, CG-4, CH-4, CI-4, CD II, CF-2
- oleje do silników benzynowych: SA, SB, SC, SD, SE, SF, SG, SH, SJ, SL, SM

Kolejne klasy były wprowadzana wraz ze zmianami konstrukcyjnymi silników na przestrzenie lat. Należy pamiętać iż do starych silników poprzednie klasy jakościowe obowiązują w latach produkcji danego modelu silnika.

Normy ACEA klasyfikują oleje według trzech kategorii:
- oleje do silników benzynowych: A1, A2, A3, A5
- oleje do silników wysokoprężnych w pojazdach osobowych: B1, B2, B3, B4 i B5
- oleje do silników wysokoprężnych w pojazdach ciężarowych: E1, E2, E3, E4 i E5

Wprowadzone je w 1996 roku i aktualizowano w kolejnych latach. Ostatnia modyfikacja miała miejsce w 2001 roku, wprowadzono normę ACEA 02 i zaczęła obowiązywać od 2002 roku.

Specyfikacje ACEA A - dla silników benzynowych:

A1-02 - tzw. oleje silnikowe energooszczędne. Można je stosować tylko w silnikach przystosowanych do takich olejów.

A2-96 wydanie 3 - oleje o dobrych własnościach do silników z lat 90-tych, ogólnie stosowane w silnikach samochodów osobowych

A3-02 - opisuje oleje o bardzo dobrych własnościach do nowoczesnych konstrukcji, mocno wysilonych, pracujących w trudnych warunkach, również do silników doładowanych i turbodoładowanych

A5-02 - opisuje oleje które łączą cechy klas A1 i A3. Można je stosować tylko w silnikach przystosowanych do takich olejów.

Specyfikacje ACEA B - dla silników wysokoprężnych:

B1-02 - opisuje oleje tzw. energooszczędne charakteryzujące się lepkością wysokotemperaturową

B2-98 wydanie 2 - opisuje oleje o dobrych własnościach do silników z lat 90-tych, ogólne stosowanie

B3-98 wydanie 2 - opisuje oleje o bardzo dobrych własnościach do stosowania w silnikach wysokoprężnych nowoczesnych konstrukcji przede wszystkim z wtryskiem pośrednim, mocno wysilonych, pracujących w trudnych warunkach, odpowiedni do silników trubodoładowanych

B4-02 - opisuje oleje o bardzo dobrych własnościach do stosowania w silnikach wysokoprężnych nowoczesnych konstrukcji przede wszystkim z wtryskiem bezpośrednim, mocno wysilonych, pracujących w trudnych warunkach, odpowiedni do silników trubodoładowanych

B5-02 - opisuje oleje łączące cechy klas B1 i B4. Zapewniają zmniejszenie zużycia paliwa przy zachowaniu bardzo dobrych parametrów podczas pracy w trudnych warunkach. Można je stosować tylko w silnikach przystosowanych do oleju o takich własnościach

ACEA od roku 2005:

W listopadzie 2004 ACEA ogłosiła nowe wymagania dla olejów silnikowych w przypadku silników przeznaczonych do samochodów osobowych i lekkich dostawczych AxBx oraz odrębne wymagania dla silników wyposażonych w system wtórnej obróbki spalin (np. filtr cząstek stałych) oznaczone Cx

ACEA A/B - specyfikacje dla silników benzynowych i wysokoprężnych:

A1/B1 - oleje przeznaczone do silników benzynowych i wysokoprężnych tzw. energooszczędne. Zaleca się ich stosowanie tylko w silnikach przystosowanych do takich olejów

A3/B3 - opisuje oleje o bardzo dobrych własnościach do stosowania w silnikach benzynowych i wysokoprężnych nowoczesnych konstrukcji, mocno wysilonych, odpowiedni do silników doładowanych i turbodoładowanych

A3/B4 - opisuje oleje o bardzo dobrych własnościach do stosowania w silnikach benzynowych i wysokoprężnych z wtryskiem bezpośrednim nowoczesnych konstrukcji, mocno wysilonych, można ich używać także w silnikach wymagających oleju B3

A5/B5 - oleje o bardzo dobrych własnościach przeznaczone do silników benzynowych i wysokoprężnych tzw. energooszczędne. Zaleca się ich stosowanie tylko w silnikach przystosowanych do takich olejów

ACEA C - oleje kompatybilne z układami katalitycznymi:

C1 - oleje o bardzo dobrych własnościach przeznaczone do silników benzynowych i Diesla wyposażonych w filtry cząsteh stałych (DPF) i katalizatory 3 funkcyjne (3 drożne) TWC wymagające olejów lekkobieżnych, niskopopiołowych "Low SAPS" o niskiej lepkości wysokotemperaturowej HTHS większej od 2,9 mPa.s. Oleje tej klasy mogą być używane tylko w niektórych modelach silników

C2 - oleje o bardzo dobrych własnościach przeznaczone do silników benzynowych i Diesla wyposażonych w filtry cząsteh stałych (DPF) i katalizatory 3 funkcyjne (3 drożne) TWC wymagające olejów lekkobieżnych, o niskiej lepkości wysokotemperaturowej HTHS większej od 2,9 mPa.s. Oleje tej klasy mogą być używane tylko w niektórych modelach silników

C3 - oleje o bardzo dobrych własnościach przeznaczone do silników beznynowych i Diesla wyposażonych w filtry cząstek stałych (DPF) i katalizatory 3 funkcyjne (3 drożne) TWC. Oleje tej klasy mogą być używane tylko w niektórych modelach silników.