Szorstkowanie na ... ząbkowanie
Opony samochodowe, podobnie jak inne elementy wyposażenia pojazdów, ulegają stopniowemu zużyciu eksploatacyjnemu i mechanicznemu. Jednym z trudniej rozpoznawalnych objawów, jest tzw. ząbkowanie, przejawiające się nierównomiernym zużywaniem powierzchni czoła bieżnika opony lub jej brzegów. Początkowe objawy są trudne do zauważenia. Ponadto słyszalny hałas podczas jazdy lub drgania świadczące o wystąpieniu problemu, bardzo często są niesłusznie odbierane jako uszkodzenie łożysk.
Co powoduje ząbkowanie?
Głównymi przyczynami nierównomiernego zużycia ogumienia samochodowego, są nieprawidłowo wyważone opony, krzywe felgi i uszkodzone łożyska. Do ząbkowania przyczyniają się również zużyte amortyzatory, źle ustawiona geometria kół i zawieszenia, a także zbyt wysokie ciśnienie w oponach. Na szybsze i nieprawidłowe zużycie ogumienia w samochodach z przednim napędem, wpływa też odmienna praca opon zamontowanych na kołach osi przedniej i tylnej oraz zbyt mocno otwarta rzeźba bieżnika, objawiająca się nieprawidłowym oddaleniem klocków względem siebie.
Nowoczesne zawieszenie = problem ...
We współczesnych samochodach ich opony muszą spełniać różnego rodzaju wymagania. Z jednej strony dobrze przenosić napęd, zapewnić skuteczne hamowanie i trzymanie w zakrętach, z drugiej zaś odpowiednio odprowadzać wodę, obniżać zużycie paliwa, przy jednocześnie niskim hałasie. Spełnienie tych wyśrubowanych i jednocześnie różnicowanych wymagań, spoczywa w głównej mierze na bieżniku, który może zużywać się nierównomiernie, doprowadzając do tzw. ząbkowania. Co ciekawe, objawy te dotyczą głównie ogumienia stosowanego w samochodach wyposażonych w skomplikowany, wielowahaczowy system zawieszenia, sporadycznie zaś opon najtańszych.
... na który „pracują” też kierujący
Okazuje się jednak, iż nie tylko skomplikowane zawieszenie współczesnych samochodów może wpływać na ząbkowanie opon. Bardzo często za nierównomierne zużycie ogumienia, odpowiedzialni są sami kierujący. Oponom nie służy specyficzny sposób eksploatacji pojazdu, objawiający się np. częstymi gwałtownymi hamowaniami i przyspieszeniami (zarówno w autach z przednim napędem, jak i 4x4). Do ząbkowania przyczyniają się również zaniedbania w postaci niedopasowania ciśnienia w oponach do obciążenia auta – szczególnie w kombi, brak zamiany opon miejscami przy dużych przebiegach rocznych, a także częsta jazda na długich prostych trasach, np. autostradach, bez pokonywania zakrętów. Ząbkowania bieżnika nie da się wyrównać stosując półśrodki, w tym m.in. korektę ciśnienia w oponach, aby wyrównać ich zużycie. Zdaniem fachowców, eksperymenty takie przyspieszają tylko degradację opony.
Jak przeciwdziałać ząbkowaniu?
Nierównomiernemu zużyciu ogumienia można zapobiegać, a przynajmniej zmniejszać jego skutki. Przede wszystkim należy okresowo sprawdzać geometrię kół oraz zawieszenie. Przy przebiegach sięgających dziesiątków tysięcy rocznie, trzeba ponadto zgodnie z zaleceniami zamieniać opony miejscami oraz w razie potrzeby wyważać. Warto skorzystać z porad doświadczonych wulkanizatorów, którzy pomogą dobrać ogumienie do typu samochodu, stylu jazdy oraz rzeczywistych warunków eksploatacji. Natomiast jeśli już doszło do wystąpienia ząbkowania na naszych oponach, możemy powierzyć je regeneracji w specjalistycznym warsztacie.
Szorstkowanie, czyli obróbka mechaniczna
Nowoczesne warsztaty zajmujące się przywracaniem pierwotnego stanu technicznego opon samochodowych, stosują odpowiednie procedury naprawcze. W pierwszej kolejności sprawdzany jest stan zawieszenia oraz geometrię w systemie 3D. W przypadku stwierdzenia uszkodzeń, dokonywane są niezbędne naprawy. Następny krok to kontrola stanu technicznego felg. Skrzywione felgi prostuje się, a następnie wyważa. Ostatnim etapem procedury naprawczej jest właściwa regeneracja opon. Zabieg nazywany szorstkowaniem, jest w swojej istocie procesem obróbki mechanicznej. Polega on na zeszlifowaniu nadmiaru gumy, dzięki czemu usuwane są skutki ząbkowania. Ostatnim etapem jest wyrównanie powierzchni czoła bieżnika opony.