Diagnostyka układów hamulcowych, czyli nie tylko ABS
Układy hamulcowe we współczesnych pojazdach są coraz bardziej naszpikowane elektroniką. Stosowane w nich systemy ABS, ASR, ESP i EBD są rozbudowane o funkcję samodiagnozy, dzięki której można przeprowadzić prawidłową diagnostykę w momencie wystąpienia usterki układu hamulcowego. W niektórych jednak przypadkach – chodzi tutaj głównie o ABS – nieodzowne jest manualne sprawdzenie poprawności jego funkcjonowania.
Z funkcją samodiagnozy
Sterowniki ABS/ESP dysponują możliwością przechowywania w pamięci kodów usterek, dzięki czemu można odczytać uszkodzenia zarejestrowane przez układ, pobrać interpretację błędów, analizować przebiegi sygnałów z podzespołów wykonawczych i pomiarowych, czy wreszcie wykonać testy elementów wykonawczych (m.in. wysokociśnieniowej pompy ABS, zaworów elektromagnetycznych oraz czujników prędkości obrotowych kół). Poprawność działania ABS i ESP potwierdza wyłączona lampka kontrolna, umieszczona na desce rozdzielczej pojazdu. Z kolei do najważniejszych elementów wyposażenia elektronicznego układów ABS należą: czujniki prędkości obrotowych poszczególnych kół, czujniki przyspieszeń wzdłużnego i poprzecznego oraz momentu odchylającego, czujniki ciśnienia oraz czujnik kąta skrętu kierownicy. Elementami wykonawczymi są natomiast modulator (pompa wysokiego ciśnienia, zespół zaworów elektromagnetycznych) oraz sterownik elektroniczny.
Jak diagnozować?
Włączenie się lampki kontrolnej na desce rozdzielczej świadczy zazwyczaj o wystąpieniu usterki w układzie hamulcowym (można ją również zdiagnozować manualnie podczas hamowania). Uwaga! Należy pamiętać, iż po włączeniu zapłonu sterownik ABS/ESP sprawdza napięcie zasilnia i cewki elektrozaworów. Lampka kontrolna świeci się wtedy przez dwie sekundy, a następnie gaśnie, gdy nie została zarejestrowana żadna usterka. Diagnozie podlegają również czujniki prędkości obrotowej poszczególnych kół oraz poprawność ich sygnału. Jak to zrobić? Odbywa się to podczas jazdy przy prędkości około 20 km/h i po uruchomieniu systemu zespołu modulatora pompy hydraulicznej. Jeśli układ rozpozna usterkę, to lampka kontrolna zaczyna się świecić w sposób ciągły. Należy wtedy podłączyć tester diagnostyczny do złącza diagnostycznego i odczytać kody usterek z pamięci sterownika ABS/ESP. Uwaga! Krótkotrwałe zapalenie się kontrolki ESP na zestawie wskaźników podczas nagłego hamowania lub podczas hamowania na śliskiej nawierzchni, nie świadczy o zaistniałej usterce, ale o poprawnym zadziałaniu układu ESP (korekta toru jazdy).
Na ratunek – szczelinomierz
Nie wszystkie usterki systemu ABS można zdiagnozować poprzez zaświecenie się lampki kontrolnej na desce rozdzielczej. Ich wykrycie wymaga dużego doświadczenia, znajomości charakteru przebiegu sygnałów z czujników oraz ich wartości granicznych dla rożnych trybów ruchu samochodu. Dotyczy to przede wszystkim informacji przekazywanych przez czujniki prędkości obrotowej kół. Ta ostatnia zależy od wielu czynników, spośród których można wymienić wewnętrzną siłę pola magnetycznego czujnika, odległość pomiędzy trzpieniem czujnika a wieńcem oraz prędkość kątową przemieszania się wieńca w polu magnetycznym. Niepoprawność jednego z tych czynników wpływa na zniekształcenie przebiegu sygnału z wybranego czujnika prędkości obrotowej koła. Zdiagnozowanie usterki polega na dokonaniu pomiaru odległości czujnika od wieńca. Odbywa się to za pomocą szczelinomierza, który wkłada się pomiędzy wierzchołek zęba wieńca impulsowego, a czoło czujnika. Wartość szczeliny musi być zgodna z zaleceniami danego producenta pojazdu.