Jeszcze o EGR ...
Zawory, o których mowa w tytule niniejszego artykułu, nie są już niczym nowym we współczesnych samochodach. Wzbudzają one jednak tak wiele emocji wśród zmotoryzowanych, iż warto po raz kolejny zapoznać się z ich działaniem oraz typowymi usterkami, które przyczyniają się do ich nieprawidłowego funkcjonowania.
Po co EGR?
Zawór EGR (z ang. Exhaust Gas Recirculation) jest najważniejszym elementem systemu recyrkulacji spalin. Jego podstawowym zadaniem jest redukcja ilości tlenu dostarczanego do komory spalania, przy jednoczesnym obniżeniu temperatury. Działanie to powoduje spowolnienie procesu spalania oraz obniżenie emisji szkodliwych tlenków azotu (NOx). W praktyce część spalin zamiast do układu wydechowego, jest kierowana z powrotem do kolektora dolotowego (recyrkulacja) i tam ulega spaleniu.
Inaczej w benzynie – inaczej w dieslach
Okazuje się, iż objawy niesprawności zaworu EGR mogą być odmienne w jednostkach iskrowych i wysokoprężnych. W przypadku tych pierwszych zazwyczaj silnik pracuje niestabilnie, a w niektórych przypadkach gaśnie. Równolegle w pamięci sterownika zapisywane są błędy, wynikające z wykrycia nieprawidłowego składu mieszanki paliwowo-powietrznej. Z kolei diesle są na ogół wolne od tych niedomagań. Zazwyczaj też jedynym objawem nieprawidłowej pracy zaworu EGR jest silne dymienie z rury wydechowej, objawiające się szczególnie podczas ostrego przyspieszania.
Jak wymieniać …
Podstawową przesłanką określającą żywotność zaworów EGR, jest czystość paliwa tankowanego na stacjach. Aby podnieść trwałość tego podstawowego elementu systemu recyrkulacji spalin, należy stosować paliwo dobrej jakości. Generalnie, trzymając się powyższej zasady, przyjęło się określać żywotność prawidłowo eksploatowanych zaworów EGR na 2-3 lat lub przebiegu rzędu 50 tys. km. Aby dokonać prawidłowej wymiany należy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Przede wszystkim operację wykonuje się przy zimnym silniku. Po wymontowaniu zaworu EGR należy dokładnie wyczyścić powierzchnię jego przylegania, a przede wszystkim usunąć resztki starej uszczelki. Uwaga! Podczas montażu nowego zaworu muszą być stosowane wyłącznie nowe, markowe uszczelki. Niedopuszczalne jest zakładanie dorabianych odpowiedników lub - co gorsza – niewiadomego pochodzenia past uszczelniających. Jest to szczególnie istotne, ponieważ wszelkie nieszczelności w miejscu montowania zaworu EGR, doprowadzą w krótkim czasie do nieodwracalnych uszkodzeń. Zazwyczaj jest to wypalenie się kanału – pamiętajmy, iż wydmuchiwane spaliny mają temperaturę sięgającą od 400 do nawet ponad 600 st. C, a tego ostatniego nie da się już niczym uszczelnić. Kolejny krok to poprawienie gwintów w otworach (przy użyciu odpowiedniego gwintownika). Podczas samego montażu zaworu należy pamiętać, aby stosować wyłącznie nowe śruby mocujące, które muszą być dokręcane z odpowiednim momentem. Te ostatnie warto również posmarować środkiem, który zabezpieczy je przed zapieczeniem (aby łatwo można było je wykręcić podczas kolejnej wymiany EGR). Po prawidłowym zamontowaniu zaworu, powinno się sprawdzić jego działanie – najlepiej podczas krótkiej jazdy próbnej.
… i czego nie robić
Fachowcy kategorycznie odradzają całkowitego i trwałego zaślepiania przepływu spalin, które ma zastąpić montaż nowego zaworu EGR. Zazwyczaj odbywa się to poprzez nałożenie podobnej uszczelki do fabrycznej, ale pozbawionej otworów, przy jednocześnie pozostawionej podłączonej wtyczce, w celu uniknięcia błędu zapisu przez sterownik. Operacja taka może jednak przynieść opłakane skutki, prowadząc do niekontrolowanego wzrostu temperatury spalin (w przypadku jednostek benzynowych) lub nadmiernego wzrostu emisji szkodliwych cząstek stałych (w silnikach wysokoprężnych). Mniej inwazyjną „oszczędnościową” metodą pozwalając zaoszczędzić pieniądze, które należałoby wydać na nowy zawór EGR, jest czyszczenie tego uszkodzonego elementu. Fachowcy odradzają jednak wykonywania tej operacji ze względu na to, iż gwarantuje ona jedynie chwilową poprawę działania.