Legalizacja butli CNG w Polsce - jak jest, jak powinno być

W czasie przeglądu technicznego pojazdu NGV właściciele proszeni są o; paszport zbiornika ciśnieniowego, deklarację zgodności, oświadczenie że dany zbiornik jest przeznaczony do - w naszym przypadku - gazu ziemnego, potwierdzenie, że został wyprodukowany zgodnie z określoną dyrektywą, lub Rozporządzeniem Ministra Gospodarki, informacje dotyczące jednostki notyfikowanej, itp. Trudno więc się dziwić przerażeniu posiadacza zbiorników CNG w pojeździe, gdy takich dokumentów nie posiada, a ich brak oznacza dla niego schody podczas rejestracji pojazdu.

Dowód rejestracyjny pojazdu NGV i dokumenty instalacji CNG

Poniżej prezentuję przykłady adnotacji z dokumentów pojazdów NGV, które oglądałem osobiście. We wrześniu 2009 roku poświęciłem tylko kilka godzin na jednej z 32 stacji tankowania w Polsce aby je zebrać. Uważam, że są one bardzo istotne w zagadnieniu legalizacji butli, choć badanie zbiornika i samochodu są badaniami odrębnymi.
- W dowodzie rejestracyjnym Volvo pozycja D.3 wpisano S80 2.4 KAT BI-FUEL pozycja P.3 BB CNG a w adnotacjach urzędowych PIERWSZA REJESTRACJA W KRAJU: (Daty nie podaję, ale po roku 2003) GAZ-CNG. Czyli jak powinienem rozwinąć skrót BI-FUEL? Samochód ma dwie instalacje gazu ziemnego? Jedną fabrycznie zamontowaną, a drugą po pierwszej rejestracji?
- Marka Fiat Multipla BIPOWER w adnotacjach urzędowych GAZ następne badanie techniczne wyznaczono po roku czasu od pierwszej rejestracji. Dlaczego termin pierwszego badania jest po roku, a nie po trzech latach? A jaki gaz ma ten samochód? LPG, gaz świetlny, a może wodór?
- Renault Kangoo po konwersji Adnotacje urzędowe: GAZ.
- Marka , typ, model Volvo V70 Adnotacje Urzędowe: Pierwsza rejestracja za granicą, Pojazd przystosowany do zasilania gazem. Znów bez rozwinięcia rodzaju instalacji paliwa.
- W dowodzie rejestracyjnym kolejnego samochodu odsprzedanego na terenie Polski nie ma wzmianki o gazie. Ale kierowca posiada dokumenty dodatkowe z Włoch DOCUMENTAZIONE ORDINE TECNICO LISTA RIEPILOGATIVA DEI MATERIALI wymienia BOMBOL.METANO i kilka innych elementów instalacji CNG w pojeździe. Więc podczas pierwszej rejestracji instalacji gazu nie zauważono. Celowo? Przypadkiem? Czy na skutek braków legislacyjnych?
- W dokumentach (też po 2003 roku) ze Szwecji Ford Transit 2.0 100L pozycja 35 Drivmedel MOTORGAS BENSIN, ale brak wzmianki o zbiornikach CNG. Czy dokumenty zbiorników nie są wręczane polskiemu nabywcy, aby ukryć problem legalizacji zbiorników?
- Ford Mondeo w poświadczeniu zgodności tłumaczenia z przedłożonym oryginałem w jęz. Niemieckim Pkt. 5: OTTOGKEGAS 53, Pkt. 33 Uwagi: pkt.14 do 1710 w zależności od wyposażenia, z pojemnikiem ciśnieniowym na gaz 80l produkcji Faber, dopuszczenie E1B9101, regulator ciśnienia Romano E13110R000003, elektrozawór Romano E13110R000001, przedłożono zaświadczenie rzeczoznawcy wg. par. 14 GSG z (data) Kto wymagał tłumaczenia dokumentów przez biegłego, aby zarejestrować pojazd w Polsce z instalacją CNG?
- Mercedes-Benz Sprinter Object: Druckgasaniage (CNG) In Fahrzeug mit der Fahrgestellnumbber punkt 2 Druckgasbehalter (drei 22 ltr. Flaschen unterflur) Hersteller: Faber, Bauartzulassungskennzeichen: 81B9547Behalternummern:

W dokumentach zza wschodnich naszych granic:
- Jest wzmianka o ciśnieniu roboczym i pojemności zbiorników.
- Gaz CNG odnotowano w trzech dowodach rejestracyjnych jako zamontowany gaz LPG. Ta pomyłka zdarza się często. Nawet jeden z uczestników I Spotkania Sympatyków CNG w Polsce, które odbyło się w Warszawie w dniu 20 czerwca 2009r miał taką adnotację w dowodzie rejestracyjnym. Ale może błąd taki nie ma wielkiego znaczenia,
- gdyż wpis w kolejnym oglądanym paszporcie zbiornika kompozytowego CNG-4 zamontowanego w pojeździe starał się mnie przekonać, że widzę butlę stalową?

Być może dokumenty zbiorników z przeprowadzanych badań przekazują tylko ci zbywcy pojazdów, którzy nie mają nic do ukrycia na temat historii napraw i przeglądów? Zostawiam te przykłady, które można dalej mnożyć pod rozwagę indywidualną. Moim zdaniem nie powinny mieć miejsca. Prezentuję je gdyż są one codziennością w zetknięciu się posiadaczy NGV z urzędami i stały się jednym z powodów małej popularności takich ekologicznych autek na drogach krajowych. Stwierdziłem po raz kolejny, że wpisy w dowodach rejestracyjnych nawet takich samych samochodów i z podobną historią nabywczą są różne. Czy w Polsce nie ma dwóch identycznych dowodów rejestracyjnych z takimi samymi wpisami odnośnie CNG? Te trzy litery albo nie występują wcale w dowodzie, albo znajdują się w jednej, dwóch, lub trzech rubrykach. A przecież dokumenty te należały do samochodów podłączonych do tego samego dystrybutora CNG.

Dowolność tych wpisów powoduje różnorodne koszty. Jeden posiadacz samochodu nowego zakupionego w Polsce jedzie na pierwsze badanie techniczne pojazdu po trzech latach, a drugi zakupionym w tym samym salonie identycznym modelem płaci za badanie techniczne i przegląd instalacji gazowej 130 PLN co roku. Po trzech latach pierwszy z nich uzyskał jeden wpis w dowodzie, a drugi ma już zajęte trzy rubryki i mniej pieniędzy w portfelu.
Dz. U. Nr 137 poz. 0968 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach Załącznik Nr 1 INSTRUKCJA W SPRAWIE REJESTRACJI POJAZDÓW § 11. 1 punkt 30e) Nakazuje umieszczenie w dowodzie rejestracyjnym wpisu "GAZ-CNG " w rubryce Adnotacje Urzędowe zawierającego datę montażu instalacji przystosowującej pojazd do zasilania gazem tylko w przypadku pojazdów przystosowanych do zasilania gazem CNG. Oznacza ten zapis, że samochód fabrycznie wyposażony w sprężony gaz ziemny takiej adnotacji w tej rubryce dowodu rejestracyjnego nie może posiadać. Nie może, a jednak posiada.

Zalegalizowany zbiornik CNG w Polsce

Właściciele samochodów NGV przegrywają walkę o słuszność swych racji w urzędach. Brak informacji i przekonania o rodzaju dokumentów na zbiorniki CNG jakie powinni posiadać i przedłożyć powodują, że nie wiedzą kiedy i jakim badaniom je poddawać? Nikt nie zwraca uwagi na informacje zawarte na naklejkach informujących o tych terminach umieszczonych w widocznych miejscach pojazdów przez producenta pojazdu/wykonawcę adaptacji. W europie takie znaki są honorowane. Przyczepiane są zafoliowane informacje do zaworu tankowania, reduktora, lub naklejki umieszczone na wspólnie klapce osłonowej wlewu benzyny i przyłącza wtłaczania CNG (zdjęcie Nr. 1) itp.

Na mocy Ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321 z późn. zm.) Art.42. punkt 1. Tworzy się Transportowy Dozór Techniczny, zwany dalej „TDT”. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu. (Dz. U. Nr 120, poz. 1021) Na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321 i z 2002 r. Nr 74, poz. 676) zarządza się, co następuje: § 1. Dozorowi technicznemu podlegają następujące rodzaje urządzeń technicznych: f) zbiorniki na gaz skroplony lub sprężony, służące do zasilania silników spalinowych w pojazdach. Zastanawiające jednak jest, że nowy nabywca samochodu NGV na oficjalnych stronach TDT (www.tdt.pl) informacji dla siebie nie znajdzie. Zauważy za to bardzo szybko procedurę „dotyczy wydawania duplikatów dokumentów (protokołów) z badan i decyzji dla zbiorników LPG montowanych w samochodach”, a równoważnej wzmianki dla butli CNG już nie. Dlatego większość właścicieli NGV postępuje zgodnie z tymi informacjami jakie uzyskają w trakcie rejestracji pojazdu, a mianowicie że;
Mają przeprowadzić legalizację każdego zbiornika CNG zamontowanego w pojeździe w kwocie 150-200 PLN. Dostarczyć odrębny komplet dokumentów; Decyzję i Protokół z badania każdego zbiornika wystawiony przez TDT. Tak więc posiadacz Opla Zafira wydać powinien 600 do 800 PLN. Jeden z moich znajomych stwierdził, że ma wiele lepszych pomysłów na wydanie tej kwoty i pominął to badanie. Poznałem użytkownika, któremu w rocznym samochodzie z instalacją fabryczną gazu ziemnego nakazano demontaż zbiorników CNG i dostarczenie ich celem poddania próbie ciśnieniowej wodnej przed pierwszą rejestracją w kraju. Kłopot miał ze znalezieniem warsztatu, który je miał zdemontować. Potem była obawa z transportem ich w samochodzie na złożonych siedzeniach, a co na to patrol drogówki. Wreszcie przyszedł czas na refleksję podczas tygodniowego oczekiwania rezultatu badań. Na szczęście butle zalegalizowano. Właściciel zapłacił za to badanie, demontaż butli, powtórny ich montaż i jako niespodziankę dokupił zawór butlowy, który mu uszkodzono podczas badania. Fakt, że mieszkał 200 kilometrów od miejsca badania jest już chyba mało istotny. Wybrał się tak daleko, gdyż brak oficjalnej informacji gdzie mógł je przeprowadzić odesłał go do zakładu poleconego przez innego posiadacza NGV. Wykonywane badania są głównie w Warszawie i w Krakowie. Przeprowadza się je również w innych częściach kraju, ale sporadycznie mimo, że wielu inspektorów DT wyraża gotowość wykonania takich badań.

Niektórym właścicielom pojazdów NGV proponuje się zakup zbiornika wcześniej zalegalizowanego w Polsce w zamian zamontowanego w samochodzie. Może to być zbiornik takiej samej pojemności jak ten w ich samochodzie pozyskany np. z Allegro jeśli jest dostępny, bądź zakupiony u krajowego producenta Milmet, który dysponuje butlami tylko w kilku rozmiarach. Wskazuje się takie działanie jako jedyne rozwiązanie, aby zarejestrować w Polsce samochód, który bez przeszkód poruszał się poza granicami naszego kraju, a u nas jest niechcianym „piątym kołem”. Tylko, że czasami wymontowywane są zbiorniki, które mogły uzyskać dopuszczenie do użytkowania w Polsce.
Zdarzają się np. butle włoskiej firmy Dalmine posiadające certyfikat materiałowy TÜV, atesty materiałowe, świadectwo dopuszczające (niemieckie) na eksploatację ich pod ciśnieniem roboczym 275 bar, których nie chciano zalegalizować w Polsce. Określono je jako zbiorniki rurowe, hydroakumulatory dwuzaworowe a nie butle. Podobno już się ich w Polsce nie stosuje. Zażądano ponownej oceny zgodności przez jednostkę notyfikowaną i wytknięto brak obliczeń. W innym punkcie w Polsce tych dokumentów nie wymagano i dopuszczono zbiorniki na eksploatację na trzy lata. Te konkretne butle nie miały być zbiornikami paliwa w pojeździe, ale takiego typu zbiorniki mają oferowane np. u nas nowe samochody Mercedes-Benz Econic (zdjęcie Nr. 2).

Oglądając zbiorniki w naturze zauważymy umieszczoną bardzo wyraźnie informację, że okres eksploatacji dla tych butli wynosi 20 lat. Czy książka serwisowa będzie wzbogacona o wkładkę z paszportami ośmiu butli, a podczas kolejnego badania będą postrzegane standardowo?
Polskojęzyczne książki serwisowe zaczynają zauważać fabryczne instalacje gazu CNG. Opel oferowany na terenie Polski ma wpis; Uwaga: model Zafira z silnikiem napędzanym gazem CNG System Monovalent plus, patrz dodatek. Trudne warunki eksploatacyjne pojazdów napędzanych benzyną, olejem napędowym lub gazem CNG (plan serwisowy), oraz krótkie trasy i/lub trudne warunki eksploatacyjne pojazdów napędzanych benzyną lub gazem CNG. O zbiornikach czasem też pojawiają się już informacje w Volkswagenach. Użytkowano też w Polsce zbiorniki CNG, dla których właściwe ministerstwo wraz z Urzędem Dozoru Technicznego wydawały Decyzję, która uprawniała określonego producenta np. firmę Faber do wytwarzania i dostawy do Polski zbiorników transportowych / butli / do przewozu metanu, pod rygorem przestrzegania warunków uprawnienia, stanowiących załącznik do niniejszej decyzji. Decyzja obowiązywała przez okres kilku lat od dnia jej podpisania. Załączniki do niej wydane informowały jakimi dokumentami winien się posługiwać użytkownik, wraz ze zbiornikiem Jednak dotarcie do wykazu takich decyzji w krótkim czasie jaki ma nowy nabywca pojazdu chcący go zarejestrować z CNG w Polsce wydaje się niemożliwe. Autoryzowani dealerzy samochodów raczej nie pomagają, odmawiają pełnej obsługi serwisowej pojazdów NGV twierdząc, że są to instalacje pozafabryczne. Ba, nawet nie wiedzą czasami, że są takie samochody z CNG!
Z powyższych powodów wiele osób demontuje instalacje CNG również fabryczne ze swoich samochodów.

Ważne przepisy

PN-EN 13423 Użytkowanie pojazdów zasilanych sprężonym gazem ziemnym , w której podano wskazówki dotyczące użytkowania pojazdów, w których jako paliwo stosowany jest gaz ziemny i podsunięto praktyczne zalecenia odnoszące się do użytkowników zwraca uwagę w punkcie 4.2.1 aby właściciel pojazdu na gaz ziemny (NGV) zaznajomił się z dokumentacją dostarczoną przez dostawcę w celu jego bezpiecznego użytkowania, oraz w przypadku demontażu zbiornika z pojazdu zwrócił go do Dozoru Technicznego (DT), zgodnie z ISO/FDIS 11439:2000 Nie słyszałem, aby ktoś w Polsce zwrócił zbiornik do DT.
Kolejny punkt 4.3.2 informuje, że zbiorniki gazu powinny być sprawdzane i oznaczone przez organ dozoru technicznego we wskazanych okresach, podanych przez producenta pojazdu/wykonawcy adaptacji, zgodnie z przepisami krajowymi.

Regulamin Nr. 110 Dziennik Unii Europejskiej Seria L Nr 72 z dn. 14.03.2008r jako porozumienie przyjęcia jednolitych przepisów technicznych dla pojazdów kołowych, wyposażenia i części, które mogą być montowane i/lub użyte w pojazdach kołowych oraz warunków wzajemnego uznawania homologacji udzielonych na podstawie tych przepisów
I. jednolite przepisy dotyczące homologacji: Specjalnych elementów składowych pojazdów samochodowych wykorzystujących sprężony gaz naturalny (CNG) do napędu
II. Pojazdów w zakresie instalacji specjalnych elementów składowych typu homologowanego do wykorzystania sprężonego gazu naturalnego (CNG) do napędu punkt. 2.3.1 Zbiorniki dzieli na;
Metalowy CNG-1
Metalowa tuleja zbrojona ciągłym włóknem przesyconym żywicą (owinięcie w postaci obręczy) CNG-2
Metalowa tuleja zbrojona ciągłym włóknem przesyconym żywicą (owinięcie całkowite)CNG-3
Ciągłe włókno przesycone żywicą z niemetalową tuleją (całkowici cie kompozytowy) CNG-4
W załączniku Nr. 3 określa Zbiornik gazu, którego okres użytkowania powinien być określony przez wytwórcę i nie powinien przekraczać 20 lat. Wymagane jest badanie ultradźwiękowe – lub równoważne dzięki któremu uzyskuje się tak długi okres eksploatacji.
Punkt 4.1.4 Powtórna kwalifikacja okresowa powinna być dokonywana zgodnie z zaleceniami producenta, który powinien je zawrzeć w dokumentacji dla zbiornika. Jeżeli wystarczające jest badanie wzrokowe to powinno się ono odbywać raz na 36 miesięcy i być dokonywane zgodnie ze specyfikacjami wytwórcy. Punkt G.7. Zwraca uwagę, że wymagania sprawdzania zbiornika muszą być w zgodzie z wymaganiami homologacji konstrukcji.
Załącznik 3 – Dodatek D określa, że na zbiorniku muszą być umieszczone następujące informacje;
A) Tylko CNG
B) Nie używać po
C) Znak wytwórcy
D) Numer seryjny i numer części
E) Ciśnienie robocze (w MPa)
F) Regulamin EKG
G) Typ ochrony przeciwpożarowej
H) Data pierwszego badania (miesiąc i rok)
I) Masa (tara) próżnego zbiornika (w kg)
J) Znak władzy upoważnionej lub inspektora
K) Pojemność wodna (w litrach)
L) Ciśnienie badawcze (w MPa)
M) Inne instrukcje specjalne
Najważniejsze z tych informacji to cyfrowy kod kraju UE i numer homologacji producenta po oznakowaniu R110 (F), oraz data produkcji (H).
Zważywszy powyższe, wszystkim, którzy trafią zbiornik którego informacji wybitych na płaszczu, lub na naklejce nie będą w stanie dopasować do tej listy odradzam zakup tego zbiornika, a wraz z nim samochodu. Na pewno będą kłopoty z jego użytkowaniem w Polsce.
Spełniając punkt G.7 producent samochodu wyznaczył pierwsze badanie techniczne w terminie trzech lat od zarejestrowania pojazdu dlaczego tylko nieliczne samochody NGV w dowodzie rejestracyjnym mają wyznaczony taki okres w Polsce, a większość kierowana jest na to badanie po roku? Argument jaki słyszą kierowcy to – zamontowany gaz.

A przecież producent naznaczył wizualne sprawdzenie zewnętrznego stanu zbiorników po upływie trzech lat spełniając tym samym warunki regulaminu Nr. 110. Zapewne na skutek braku uwarunkowań prawnych w dowodach rejestracyjnych pojazdów umieszczane zostają nieprawdziwe, bądź nieścisłe informacje o pojeździe. Powodem raczej nie jest brak dokumentów dla zbiorników, których przekazanie nabywcy pojazdu przez dostawcę nakazano w treści przytoczonych punktów.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury (Dz. U. Nr. 227 poz. 2250) z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach Załącznik Nr. 5 sposób sprawdzania prawidłowości przystosowania pojazdu do zasilania gazem podczas przeprowadzania badania technicznego wraz z poprawkami wprowadzonymi Ustawą z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw1) (Dz. U. z dnia 23 czerwca 2009 r.) wskazują, że odstęp pomiędzy badaniami technicznymi pojazdu przystosowanego do CNG wynosi jeden rok. Szkoda, że przystosowany oznacza to samo co wytworzony z silnikiem zasilanym gazem ziemnym.

Podsumowanie

Zbiorniki ciśnieniowe na gaz ziemny, montowane w pojazdach jako paliwo napędowe należy podzielić te na cztery grupy;
- Pierwsza to te, które zamontowano w samochodach przed wejściem regulaminu Nr. 110. Przed dniem 31 grudnia 2003 roku. Zgodnie z Ustawą o dozorze technicznym zostaną one poddane indywidualnym badaniom, próbie ciśnieniowej, jak urządzenia ciśnieniowe dla których wymaga się dostarczenia, wraz ze zdemontowanym zbiornikiem jego dokumentów. Zdobycie ich może zająć nabywcy pojazdu więcej czasu niż ma na zarejestrowanie pojazdu. Dyrektor TDT na pisemny wniosek właściciela butli poddaje je badaniu, ale czy warto? Jeżeli pomiar wykaże mniejszą grubość ścianek płaszcza zbiornika niż deklarowana przez wytwórcę nie otrzymają dopuszczenia. Dlatego odradzam potencjalne rozważania nad takimi zbiornikami.
- Drugą grupę stanowią zbiorniki, które również zamontowano w samochodach przed wejściem regulaminu Nr. 110, ale posiadają Symbol Oznacza on, że zostały wykonane zgodnie z Dyrektywą Ciśnieniową i posiadają Deklarację Zgodności. Dzięki temu należy z nimi postępować jak ze zbiornikami zhomologowanymi z regulaminem Nr. 110.
- Trzecia grupa to butle zamontowane w pojazdach po wejściu regulaminu 110, ale bez oznakowań homologacyjnych. Takie zbiorniki nie będą dopuszczone do dalszej eksploatacji w Polsce.
- Czwartą grupę stanowią zbiorniki zhomologowane z regulaminem 110. Regulamin ten ma większą wagę od Polskich Norm. Zgodnie z jego zaleceniami zbiornik można użytkować przez okres 20 lat. W tym czasie należy poddawać go badaniu wzrokowemu w regularnych odstępach trzech lat licząc od daty produkcji. Nie ma znaczenia data montażu w pojeździe, ani data pierwszej rejestracji. W trakcie dokonywania 6 oceny wzrokowej stanu zbiornika, czyli w osiemnastym roku jego eksploatacji inspektor Transportowego Dozoru Technicznego w protokole z badań tego zbiornika umieści adnotację, że po dwóch latach należy zaprzestać jego dalszej eksploatacji.
Określona częstotliwość trzyletnich badań zbiorników wpływa na podjęcie właściwych czynności jakim należy go poddać podczas pierwszej rejestracji w Polsce; Jeżeli samochód jest wyposażony w zbiornik który został wykonany przed upływem terminu trzech lat to powinien być ten pojazd zarejestrowany w naszym kraju na drodze uznania jego dopuszczenia do eksploatacji producenta, wraz z dokumentami wytwórcy zbiornika CNG. Należy rozgraniczyć badanie techniczne samochodu i badanie zbiornika CNG.

W przypadku gdy zbiornik wytworzono wcześniej niż trzy lata temu to zbywca pojazdu powinien przekazać nabywcy aktualny protokół z badania zbiornika, które zostało wykonane przez właściwą władzę danego kraju. Protokół ten mimo, że w obcym języku powinien być honorowany w Polsce jako dokument umożliwiający dopuszczenie zbiornika CNG do eksploatacji. Zwracając się do TDT o przedłużenie ważności badań zbiornika zobowiązani jesteśmy przedstawić ten protokół Inspektorowi, który wraz pomyślną identyfikacją zbiornika zamontowanego w pojeździe umożliwi wydanie kolejnej decyzji zezwalającej na jego użytkowanie w okresie trzech lat. Procedura ta ma zastosowanie zarówno do zbiorników stalowych jak i kompozytowych. Nie ma obowiązku dostarczania wszystkich, kolejnych protokołów z badań. Należy dostarczyć, ostatnie, ważne badanie. Obostrzenia dla takich reguł tworzone są gdy zachodzą obawy o prawdziwość danych zawartych w protokole z badań, lub na butli (nieczytelne napisy), lub gdy zbiornik nosi ślady uszkodzeń. Zbiorniki, które obejmuje regulamin 110 nie muszą być zatem poddawane badaniu w którym zachodzi konieczność ich demontażu z pojazdu.

Zgodnie z treścią Regulaminu 110 każdy właściciel pojazdu NGV zhomologowanego na jego podstawie winien posiadać dokumentację zbiorników. Jeśli jest to pojazd nowy – winien nabywca otrzymać dokumenty od autoryzowanego dealera. Gdy samochód jest z rynku wtórnego – od poprzedniego właściciela. Dzięki tym dokumentom zbiorniki w jego pojeździe będą poddawane tylko badaniu wzrokowemu w odstępach trzech lat przez okres 20 lat liczony od daty ich produkcji. Załącznik 3 Punkt 4.1.2. Użytkowanie butli. Celem podanych warunków użytkowania jest także dostarczenie informacji na temat bezpiecznego użytkowania butli:
b) właścicielom butli
f) urzędom regulacyjnym, które sprawują jurysdykcję nad stosowaniem butli.
G.6 Korzystanie z butli. Producent powinien zwrócić uwagę nabywcy na przewidziane projektem warunki użytkowania określone niniejszym regulaminem, w szczególności dopuszczalną liczbę cykli zmiany ciśnienia, okres użytkowania w latach, ograniczenia dotyczące jakości gazu i dopuszczalne ciśnienie maksymalne.
G.7 Kontrola w okresie użytkowania. Producent określa jednoznacznie obowiązki użytkownika dotyczące przestrzegania niezbędnych wymagań dotyczących kontroli (tj. okres między poszczególnymi kontrolami, wykonanie przez autoryzowany personel). Informacje te muszą być zgodne z wymogami homologacji projektu.
Uzupełnienie Nr. 109 regulaminu Nr. 110 opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 14.03.2008r. L 72/113 Dodatek G dotyczący instrukcji opracowanych przez producenta zbiornika dotyczących posługiwania się butlami i korzystania z nich i kontroli w punkcie G.2 informuje, iż producent poinformował nabywcę, że instrukcje powinny zostać dostarczone wszystkim stronom zaangażowanym w dystrybucję, transport, montaż czy wykorzystywanie butli. Dokument taki może być powielany celem zapewnienia wystarczającej liczby egzemplarzy dla osiągnięcia tego celu, jednak powinien być tak oznaczony, aby zawierał odniesienie do dostarczonej butli.
Natomiast zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 2000r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321 z późn. zm.) Rozdział 2 Zakres i formy wykonywania dozoru technicznego
Punkt.6 Jeżeli dla urządzenia technicznego nie ma ustalonych warunków technicznych dozoru technicznego, urządzenie to musi być projektowane, wytwarzane, naprawiane lub modernizowane na podstawie warunków technicznych ustalonych z organem właściwej jednostki dozoru technicznego. Dotyczy zbiorników, których nie obejmuje regulamin 110.

Niestety ten zapis cytowany jest najczęściej powodując, że wielu użytkowników pojazdów NGV kierowanych jest na kosztowne badania mimo, że w wielu przypadkach nie są one koniecznością. Występując z wnioskiem o zbadanie zbiorników nie podlegających pod regulamin 110 powinniśmy pamiętać, że organem nie jest TDT tylko jego Dyrektor i akty wykonawcze do ustawy.

Koszty badań

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności jednostek dozoru technicznego (Dz. U. z dnia 19 lutego 2008 r.) Punkt 4. Stawka za jedną godzinę pracy za czynności jednostek dozoru technicznego, dla których nie są przewidziane opłaty roczne, wynosi: 99,90 zł.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie wysokości opłat za czynności jednostek dozoru technicznego z 2001 r. Dz. U. Nr 153, poz. 1762 (zm.: Dz. U. 2003, Nr 217, poz. 2136) Punkt 5. Za czynności jednostek dozoru technicznego oblicza się i pobiera opłatę jak za dwie godziny, choćby te czynności trwały krócej.
Na podstawie tych rozporządzeń będą pobierane opłaty bez względu na to czy będzie to badanie zbiorników wzrokowe, rewizja wewnętrzna, sprawdzenie oznakowania, ciśnieniowa próba hydrauliczna, czy pomiar grubości płaszcza zbiornika. Nie ma tu mowy o wycenie czynności dozorowych dla pojedynczej butli. Dlatego zwracam uwagę, że cena badania zależy od czasu na nie poświęconego przez Inspektora, ale liczona jest przynajmniej dla dwóch godzin pracy. Z tego wynika, że właściciel floty pojazdów jest w najlepszej pozycji. Może do badania przedstawić kilka samochodów z zamontowanymi zbiornikami CNG. Jeżeli Inspektorowi umożliwimy sprawdzenie zapisów umieszczonych na kilkunastu butlach CNG podczas dwóch godzin to kwotę 199,80 PLN rozłożymy na wszystkie zbiorniki, które zostaną objęte sprawdzeniem. Koszt dojazdu nie zostanie naliczony, gdy występuje taka możliwość i umówimy się na rewizję zewnętrzną pod siedzibą TDT. Miejscem dokonania oględzin wzrokowych zbiornika w pojeździe może być jednostka TDT, a nie tylko warsztat do którego udadzą się Inspektorzy na czas wykonania czynności dozorowych.

Należy zwrócić uwagę, że kilku właścicieli pojazdów jako odrębne podmioty nawet jeżeli Inspektor przeprowadzi kilka takich badań w czasie dwóch godzin otrzyma odrębne rachunki. Każdy na kwotę 199,80 PLN. Warto zatem posiadając flotę CNG ze zbiornikami podlegającymi regulaminowi 110 i poddać je badaniu w jednym terminie. Jednak okres badania na złożony wniosek może zostać skrócony tylko o pół roku. Aby zastosować taką procedurę w przypadku gdy pojazd wyposażono w zbiorniki podlegające regulaminowi 110, a właściciel NGV nie posiada dokumentów zbiorników zalecam wystąpić o takie duplikaty niezwłocznie. Być może producent pojazdu, autoryzowany dealer, lub serwis, który dokonywał przeglądów auta pomoże w ich odszukaniu i przekazaniu. Może się to okazać czasochłonne, ale opłacalne. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości w zagadnieniu legalizacji zbiorników na CNG proponuję wysłać zapytanie drogą mailową do TDT z oficjalnej strony www.tdt.pl. Mnie udało się rozmawiać zaraz po przesłaniu problemu w ten sposób z Inspektorem, który zna dogłębnie zagadnienie CNG, pomógł określić stanowisko zaprezentowane powyżej wyrażając poparcie i pomoc w powstaniu informacji dla użytkowników zbiorników CNG na stronach urzędu. Niniejszym bardzo dziękuję mu za poświęcony czas i cierpliwość.

O autorze: Aktywny członek Stowarzyszenia Użytkowników Pojazdów Zasilanych Gazem Ziemnym „NGV POLSKA”, orazStowarzyszenia Naukowo-Technicznego Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego. Rzeczoznawca SITPNiG w zakresie gazownictwo specjalność: technika i technologia wykorzystania CNG, jako paliwa do napędu pojazdów mechanicznych. Od wielu lat zajmuje się propagowaniem sprężonego gazu ziemnego w Polsce jako paliwa do napędu pojazdów. Autor wielu wystąpień i publikacji z zakresu CNG. Współautor informacji zamieszczanych na forum użytkowników pojazdów zasilanych sprężonym gazem ziemnym www.cng.auto.pl. W Ośrodku Szkolenia i Rzeczoznawstwa w Krakowie SITPNiG prowadzi „Wykłady i ćwiczenia na szkoleniu z zakresu tankowania gazem CNG” przygotowujące do sprawdzenia kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych”.