Dobrym sposobem na ograniczenie wydatków flotowych jest wdrożenie techniki Ecodriving do codziennego życia kierowców i osób zarządzających transportem. Technika, której założenia są wciąż formułowane od ponad 30 lat, generuje znaczne oszczędności finansowe. Poniżej piszemy o tym, czym jest Ecodriving i jak zacząć go stosować w firmie.
Ecodriving to technika jazdy samochodem prowadząca do minimalizacji energochłonności przejazdu. Głównym założeniem tego stylu prowadzenia jest racjonalne wykorzystywanie pojazdu, które prowadzi do obniżenia ilości spalonego paliwa, zmniejszenia emisji szkodliwych substancji do atmosfery oraz minimalizacji kosztów eksploatacyjnych pojazdu. Pierwsze założenia dotyczące techniki Ecodriving w Europie zostały opracowane przez Szwajcarię i Finlandię u schyłku XX wieku w odpowiedzi na szybki rozwój rynku pojazdów silnikowych. W ślad za nimi poszły Niemcy, Holandia, Norwegia i Szwecja. W miarę rozwoju zainteresowania zagadnieniem techniki Ecodriving Unia Europejska przystąpiła do wspierania tej inicjatywy międzynarodowymi kampaniami promującymi ideę bezpiecznej i oszczędnej jazdy samochodem. Pierwszym projektem realizowanym przez UE był program Eco-driving Europe z 2001 roku, w którym udział wzięły Szwajcaria, Niemcy, Portugalia, Holandia, Hiszpania, Austria, Belgia i Finlandia. Polska uczestniczyła w dwóch kolejnych inicjatywach - w latach 2006-2008 w projekcie Ecodriven, a w 2010-2013 Ecowill. Biorąc pod uwagę fakt, że od momentu wejścia Polski do UE liczba samochodów ciężarowych wzrosła o ponad 1 milion, skala oszczędności finansowych i środowiskowych wynikająca ze stosowania techniki Ecodriving może być ogromna!
Należy pamiętać, że technika Ecodriving swoimi zaleceniami wykracza poza styl jazdy kierowcy. „ECO” zaczyna się już na etapie doboru marki i modelu pojazdu oraz części eksploatacyjnych. Odpowiednie decyzje pozwolą na osiągnięcie maksymalnych oszczędności w kosztach utrzymania i eksploatacji floty. Najniższa średnia spalania to często czynnik przesądzający o wyborze pojazdu. Nierozważnie podjęta decyzja na tym poziomie może narazić przedsiębiorstwo na zbędne straty rzędu nawet dziesiątek tysięcy złotych!
Ecodriving to również racjonalna organizacja ruchu pojazdów. Odpowiednie zaplanowanie trasy pozwala uniknąć dodatkowych kosztów zużytego paliwa: przykładowo podczas pokonywania stromych podjazdów, błądzenia po nieznanym terenie lub jazdy w korku. Trzecim elementem jest odpowiedzialność kierowcy i jego umiejętności maksymalnego wykorzystania energii kinetycznej pojazdu i planowania działań z wyprzedzeniem. Warto zaznaczyć, że każdy model pojazdu charakteryzuje się inną konstrukcją układu napędowego i należy dopasować do niego optymalne parametry pracy, takie jak na przykład prędkość obrotową silnika.
Pomimo wielu lat badań i rozwoju techniki Ecodriving nie udało się opracować jednolitych, globalnych sugestii dla kierowców. Idealnym przykładem różnic w założeniach techniki Ecodriving jest porównanie zaleceń dotyczących przyspieszania w systemie japońskim i niemieckim. Japończycy sugerują delikatne ruszanie z miejsca w taki sposób, by przez pierwsze 5 sekund prędkość jazdy nie przekraczała 20 km/h. Niemcy rekomendują dynamiczne przyspieszenie z pedałem przyspieszenia wciśniętym w 75 % jego zakresu ruchu. Oba systemy mają jednak wiele podobieństw. W obu zaleca się na przykład unikanie jazdy na biegu jałowym, częste (przynajmniej raz w miesiącu) sprawdzanie ciśnienia w oponach, regularne dbanie o dobry stan techniczny pojazdu, ograniczenie przewozu zbędnych przedmiotów zwiększających masę lub opór powietrza oraz dbanie o stałą prędkość podczas jazdy.
Chociaż pomiędzy zaleceniami Ecodriving w różnych krajach można zaobserwować różnice, istnieją pewne wspólne, żelazne zasady prowadzenia pojazdów,. Ich stosowanie zmniejsza i zużycie paliwa, i koszty eksploatacyjne auta. Jeśli chcesz jeździć w zgodzie z techniką Ecodriving:
Staraj się nie zmieniać często prędkości
Należy dbać o utrzymywanie stałej prędkości tak długo jak to możliwe, ponieważ hamowanie i ponowne przyspieszanie generuje zbędne zużycie paliwa.
Zdejmuj nogę z gazu kilkaset metrów przed zatrzymaniem się
Ze względu na to, że silnik nie pobiera paliwa podczas jazdy bez użycia pedału przyspieszenia, zaleca się stosowanie tej zasady tak często, jak to możliwe. Wskazane jest przewidywanie manewrów na drodze i zwalnianie pedału przyspieszenia podczas zbliżania się do skrzyżowania lub szczytu wzniesienia. Pojazd wykorzystując energię kinetyczną dojedzie na miejsce delikatnie tracąc prędkość przy zerowym zużyciu paliwa.
Wyłączaj silnik na długim postoju
Podczas postoju dłuższego niż minuta silnik nie powinien pracować. Generuje to stratę paliwa oraz – na obszarze zabudowanym – jest niezgodne z przepisami kodeksu drogowego. Silnik powinien jednak pozostać włączony, jeśli zatrzymujemy się na kilkadziesiąt sekund (na przykład stojąc na światłach). Jego uruchomienie wymaga bowiem nieco większego zużycia paliwa niż regularna praca.
Przewiduj i reaguj bezpiecznie
Gwałtowne przyspieszanie lub hamowanie jest niewskazane zarówno dla zużycia paliwa jak i żywotności części eksploatacyjnych pojazdu. Ecodriving to jazda dynamiczna i zdecydowana, ale nie brawurowa.
Hamuj silnikiem
Zjeżdżanie ze wzniesienia na luzie i z wciśniętym hamulcem nożnym to marnowanie zarówno paliwa jak i układu hamulcowego. Pokonywanie zjazdów powinno wykonywać się na takim biegu z obrotami silnika powyżej tzw. „zielonego pola”.
Utrzymuj obroty silnika w normie
Zaleca się jazdę z prędkością obrotową silnika zawierającą się w tzw. „zielonym polu”. W pojazdach osobowych to ok. 1500-2500 RPM dla silników Diesla i 2500-3500 RPM dla silników benzynowych. Dla samochodów ciężarowych przedział zielony zaczyna się już od 800 RPM.
Prędkość obrotowa silnika nie zawsze musi być niska
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że optymalne przedziały prędkości obrotowej silnika są różne dla każdego pojazdu i najlepiej samemu sprawdzić te wartości dla swojego auta. Najszybszą metodą jest obserwowanie na wyświetlaczu deski rozdzielczej chwilowego średniego zużycia paliwa. O optymalnej prędkości obrotowej silnika mówi minimalne chwilowe zużycie paliwa. Ważne jest, by testy przeprowadzać podczas jazdy w terenie płaskim. W przypadku pojazdów ciężarowych prócz tzw. „zielonego” pola występuje jeszcze pole „niebieskie”. Tę unikalną względem pojazdów osobowych cechę, ciężarówki zawdzięczają specjalnym hamulcom silnikowym (tzw. retarderom lub intarderom). To właśnie w niebieskim polu hamulec silnikowy generuje największą wydajność, pomimo że prędkość obrotowa silnika jest średnio dwukrotnie większa niż wartości w polu zielonym. Z tej prostej zależności płynie wniosek, że nie zawsze wysokie obroty silnika są zjawiskiem negatywnym – równie dobrze mogą świadczyć o hamowaniu silnikiem.
Przykładowe zakresy prędkości obrotowej silnika dla wybranych pojazdów:
Zdecydowanie tak. Na korzyść techniki Ecodriving przemawia wiele testów przeprowadzonych przed i po szkoleniu kierowców. Do najbardziej spektakularnych efektów doszedł polski oddział firmy DB Schenker, kończąc 3-letni projekt wdrażania Ecodriving wśród swoich pracowników. Firma DB Schenker postanowiła zbadać wpływ techniki Ecodriving na średnią wartość spalonego paliwa, kiedy to w 2010 roku uruchomiono szkolenia dla kierowców z zakresu techniki Ecodriving. Wyniki badania przedstawiono poniżej:
Według badań firmy DB Schenker technika Ecodriving pozwoliła na ograniczenie średniej wartości spalanego paliwa o 1,5 litra /100km, co w przypadku przeciętnego pojazdu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 18 ton poskutkuje miesięczną oszczędnością na poziomie 172,5 litrów paliwa. Przy średniej cenie hurtowej oleju napędowego wynoszącej 4,026 zł za 1 litr na dzień 16.05.2018 daje 694,49 zł oszczędności dla każdego pojazdu miesięcznie i 8333,82 zł rocznie.
Ponieważ najlepszą metodą pomiaru stylu jazdy kierowcy są platformy do monitoringu pojazdów, zdecydowaliśmy się ocenić najczęściej pojawiające się w nich funkcjonalności i określić ich przydatność w wyznaczaniu oceny stylu jazdy System oceny stylu jazdy kierowcy to bardzo złożone oprogramowanie do analizy wielu zdarzeń na drodze. Przy wyborze programu do monitoringu GPS z funkcją oceny stylu jazdy kierowcy dobrze jest uważać na najbardziej popularne fakty i mity w systemach oceny stylu jazdy kierowcy, oto one:
Wysokie obroty silnika oznaczają przemęczanie samochodu – MIT
Należy pamiętać, że wysokie obroty występują również podczas hamowania silnikiem i nie oznaczają nieekonomicznej jazdy.
Wysoka prędkość jazdy świadczy o brawurowych nawykach – MIT
Rozkład prędkości jazdy nie mówi o stylu jazdy, ale o ruchu w warunkach miejskich, podmiejskich i autostradowych. 120 km/h to dużo w obszarze zabudowanym, ale niewiele na autostradzie.
Gwałtowne manewry to oznaka obniżonej czujności kierowcy – FAKT
Każdy gwałtowny manewr na drodze jest niepożądany i niebezpieczny. Bez wątpienia należy minimalizować ich ilość.
Wysokie średnie spalanie świadczy o małych umiejętnościach kierowcy– MIT
Szczególnie wyraźnie widoczny w monitoringu pojazdu ciężarowego. Na średnią spalania znacznie wpływa masa pojazdu, ukształtowanie drogi i stan techniczny pojazdu. Aby dokładnie porównać kierowców należy prócz spalania, porównać również masę pojazdu i ukształtowanie terenu.
Jazda z włączonym tempomatem to dobry nawyk– FAKT
Łączny czas jazdy z aktywną funkcją tempomatu pozwala utrzymać stałą prędkość jazdy i uniknąć zbędnego rozpędzania pojazdu.
Długi czas jazdy bez użycia pedału gazu świadczy na korzyść kierowcy– MIT
Trzeba pamiętać, że jazda z włączonym tempomatem również jest jazdą bez użycia pedału przyspieszenia i wynik może zostać zniekształcony. Przydatna informacja to udział jazdy bez pedału przyspieszenia poza użyciem funkcji tempomatu, bo to tak naprawdę pokazuje w jakim stopniu kierowca zdejmuje nogę z gazu
Wysoka ilość spalonego paliwa na biegu jałowym oznacza złe nawyki kierowcy – MIT
Większość terminali GPS samodzielnie zlicza czas pracy i spalone paliwo na biegu jałowym na podstawie magistrali CAN (komputer pokładowy). To oznacza, że każdy postój na światłach jest traktowany jako praca silnika na biegu jałowym i zniekształca prawdziwą wartość zmarnowanego paliwa na postoju. Kluczowym parametrem jest tutaj czas trwania – np. czas pracy silnika na biegu jałowym to każdy postój z uruchomionym silnikiem trwający dłużej niż 3 minuty.
Stosowanie się do zasad prowadzenia pojazdu określanych mianem Ecodriving znacznie (ok. 5-15%) obniża spalanie pojazdu. Głównym celem techniki Ecodriving jest obniżenie kosztów eksploatacji pojazdu przez wdrażanie w życie zbioru zasad wynikających z konstrukcji pojazdów i zasad fizyki ruchowej. Wprowadzenie techniki Ecodriving w dowolnej firmie flotowej pozwoli znacznie obniżyć koszty prowadzenia działalności. Najlepszym narzędziem do kontroli stylu jazdy jest system monitoringu GPS, jednak nie zawsze informacje w nich zawarte są konstruktywne i pozwalają na wyciągnięcie wniosków.
Artykuł powstał we współpracy z firmą Navifleet, zajmującą się monitoringiem pojazdów.