Postępowanie na miejscu zdarzenia

I. Zabezpieczenie miejsca zdarzenia:

1. Zaparkuj pojazd przed miejscem wypadku. Należy ocenić sytuację i pozostawić pojazd w takiej odległości, aby nie był narażony na uszkodzenia związane z odłamkami karoserii, płynami eksploatacyjnymi oraz paliwami. W przypadku zerwania trakcji elektrycznej, niebezpieczeństwa pożarowego, wycieku paliwa lub innych niebezpiecznych substancji zatrzymaj samochód w odległości minimum 30 metrów od miejsca zdarzenia. Następnie zabezpiecz swój pojazd poprzez: skierowanie kół (lub całego pojazdu w zależności od warunków) w stronę pobocza, zaciągnięcie hamulca ręcznego oraz włączenie świateł awaryjnych. Skierowanie kół w stronę pobocza, ma na celu ochronę miejsca znajdującego się przed pojazdem. W sytuacji gdyby nadjeżdżający pojazd uderzył w nasz samochód, dzięki takiemu ustawieniu kół, zmniejszymy prawdopodobieństwo, że pojazd ten przesunie się do przodu, gdzie być może będziemy udzielać pomocy. Przekręcamy kluczyk w stacyjce, wyjmujemy go i kładziemy na podszybiu (jeżeli podróżujemy w towarzystwie). Jeśli zajdzie konieczność przestawienia Twojego pojazdu, strażacy nie będą mieli problemu ze znalezieniem kluczyków.
2. Nocą załóż na siebie kamizelkę, coś jasnego lub przyczep sobie jakiś materiał odblaskowy. Używaj latarki, najlepiej czołowej dzięki czemu będziesz miał obie ręce do dyspozycji. Stosuj ogólne zasady bezpieczeństwa oraz dobrze oznacz miejsce zdarzenia np. również za pomocą świec chemicznych.
3. Zapewnij sobie pomoc innych osób. Nikt nie jest w stanie sam w szybki i prawidłowy sposób przeprowadzić poniższych czynności, poświęcając im odpowiednią ilość czasu. Zadbaj, aby inne osoby również były widoczne oraz miały podstawową ochronę osobistą - rękawiczki lateksowe.
4. Włącz światła awaryjne oraz ustaw trójkąty ostrzegawcze. Odległość należy zawsze dostosować do warunków panujących na drodze. Jednakże przepisy kodeksu ruchu drogowego regulują odległość umiejscowienia trójkąta. Ustawiamy go tuż za pojazdem w terenie zabudowanym, 60 m od pojazdu w terenie niezabudowanym, 100 a nawet 150 m na drogach ekspresowych i autostradach.
5. Następnie oceń wypadek. Postaraj się określić liczbę poszkodowanych, ich stan (przytomny/nieprzytomny) oraz czy trzeba wezwać specjalistyczne jednostki ratownicze. Wezwanie odpowiedniej pomocy jest kluczową sprawą. Postaraj się zrobić to sam, lecz wiąże się to z upływającym czasem, który w danej chwili może być decydujący dla życia i zdrowia poszkodowanych.
6. Jeśli masz możliwość oraz wymaga tego sytuacja, wyślij świadków wypadku, aby ostrzegali nadjeżdżających kierowców oraz powiadomili policję, pogotowie ratunkowe, straż pożarną. Poproś o to kilka niezależnych osób poprzez bezpośredni zwrot do każdej z nich, aby mieć pewność że pomoc zostanie wezwana. Jeżeli krzykniesz do tłumu "wezwijcie pomoc" może się zdarzyć, że żadna z nich tego nie zrobi - będą myśleli, że ktoś inny zatelefonował. Natomiast jeżeli palcem wskażesz konkretną osobę, będzie się ona czuła zobowiązana, a ponadto inni będą "pilnować" wykonania polecenia.
7. Zwróć uwagę czy pojazdy są w stabilnym położeniu. Jeśli samochód stoi na wszystkich kołach, zaciągnij hamulec ręczny, włącz bieg lub zablokuj koła. W razie potrzeby spróbuj zabezpieczyć pojazd przed przewróceniem się. Rozejrzyj się, czy istnieją inne zagrożenia. Być może w najbliższym otoczeniu są pojazdy z oznakowaniem wskazującym na niebezpieczny ładunek, została zerwana linia energetyczna, bądź jest rozlane paliwo itd. Pamiętaj o niebezpieczeństwie "wystrzelenia" poduszki powietrznej, jeżeli nie nastąpiło to podczas zderzenia. Ustawiaj się wówczas tak, abyś zawsze był odwrócony plecami do niej.
8. Wyłącz zapłon (kluczyki na podszybiu) we wszystkich uszkodzonych pojazdach i jeśli masz możliwość, odłącz akumulator. Jeżeli pod maską auta wystąpił pożar, niezwłocznie zaopatrz się w kilka gaśnic. Przy pomocy np. drążka podnieś maskę na kilka centymetrów (nigdy nie otwieraj do końca - większa ilość tlenu może doprowadzić do zwiększenia się pożaru), abyś mógł swobodnie opróżnić całą zawartość gaśnicy.

II. Czynności ratownicze:

1. Selekcja - nie przystępujemy od razu do udzielania pomocy pierwszemu napotkanemu poszkodowanemu. Spośród wszystkich poszkodowanych wybieramy osobę w najcięższym stanie, ale z szansą na przeżycie. Docelowo należy udzielić pomocy wszystkim poszkodowanym, lecz w początkowej fazie akcji ratowniczej niezbędne jest również określenie ilości poszkodowanych. Przy ich większej liczbie powinniśmy poinformować SOR (szpitalny oddział ratunkowy), a także w sytuacji, gdy ilość poszkodowanych jest dużo większa od pierwotnie zgłoszonej np. poszkodowany odrzucony na większą odległość, oddalenie się osoby pod wpływem szoku powypadkowego itd. Ponadto być może będą do dyspozycji tylko dwie apteczki samochodowe, które nie będą zawierały odpowiedniej ilości środków opatrunkowych. Dlatego należy bardzo rozsądnie i rozważnie podzielić materiały opatrunkowe. Zaczynamy wówczas od opatrzenia masywnych krwotoków, a następnie drobniejsze skaleczenia.
2. Następnie przechodzimy do udzielania pomocy. Trudno określić szczegółową kolejność zabezpieczania obrażeń. Jednakże udrożnienie górnych dróg oddechowych oraz tamowanie krwotoków to priorytety. Czynności te wystarczą, aby podtrzymać kogoś przy życiu do przyjazdu wyspecjalizowanych jednostek. W stabilnych warunkach staramy się nie poruszać poszkodowanymi. Natomiast z pojazdu wyciągamy osoby wyłącznie w następujących przypadkach:
   • zatrzymanie akcji serca, a co za tym idzie konieczność wykonania RKO,
   • poszkodowany jest zagrożony poprzez np. wybuch, najechanie przez kolejny pojazd oraz wystąpienie wstrząsu.
3. Jeżeli dysponujesz i ćwiczyłeś zakładanie kołnierza stabilizującego odcinek szyjny kręgosłupa, bezwzględnie zrób to. Każdego z poszkodowanych w wypadku komunikacyjnym traktujemy jako osobę z prawdopodobnym uszkodzeniem kręgosłupa.
4. Staraj się zawsze udzielać poszkodowanemu pomocy nie zmieniając jego pozycji ciała. Wyjątkami są stany bezpośredniego zagrożenia życia np. zatrzymanie krążenia, wstrząs itd.
5. Nieustannie monitoruj stan poszkodowanych. W wielu przypadkach pomimo naszej pomocy może się pogarszać i być może będą potrzebne kolejne czynności ratownicze.

Najważniejsze abyś cały czas analizował sytuację, przewidywał, a swoje czynności prowadził stanowczo i pewnie!