EGR – jak to działa?
Zadaniem układu recyrkulacji spalin EGR (z ang. Exhaust Gas Temperature), jest dodawanie gazów spalinowych do powietrza płynącego do cylindrów. Skutkuje to obniżeniem stężenia tlenu w powietrzu dolotowym i redukcją prędkości spalania. Doprowadzenie spalin do powietrza dolotowego (ok. 25% ich objętości w silnikach benzynowych i do 50% w wysokoprężnych), odbywa się za pośrednictwem zaworu układu recyrkulacji spalin umieszczonego w kanale pomiędzy kolektorem dolotowym i wydechowym. Gdy silnik pracuje na tzw. biegu jałowym zawór EGR jest zamknięty. Jego otwarcie następuje w momencie wzrostu temperatury spalania. Dzięki EGR spaliny są czystsze, niż w tradycyjnych rozwiązaniach. W szczególności chodzi tu o ograniczenie najbardziej szkodliwych tlenków azotu (NOx).
Czujniki temperatury – po co się je montuje i jak funkcjonują?
Do prawidłowej pracy układu recyrkulacji spalin EGR konieczny jest dokładny pomiar temperatury spalin. Przed katalizatorem i często też przed filtrem cząstek stałych (DPF), montowane są czujniki temperatury spalin. Przekazują one informację do sterownika silnika. Sterownik przetwarza ją na sygnał zarządzający pracą jednostki napędowej. Dzięki temu możliwe jest takie sterowanie ilością zmieszanego paliwa podawanego do cylindrów, by działanie katalizatora i filtra cząstek stałych było jak najbardziej skuteczne. Bieżąca kontrola temperatury spalin wpływa na ochronę katalizatora i filtra, zabezpieczając przed przegrzaniem i nadmiernym zużyciem.
Uszkodzony EGR = „szarpanie” silnika w benzyniakach
Układy EGR są wrażliwe na uszkodzenia. Najczęściej za nieprawidłowe funkcjonowanie jest odpowiedzialny osadzający się w ich wnętrzu nagar. W konsekwencji zawór nieprawidłowo otwiera się lub zamyka albo dochodzi do jego całkowitego zablokowania. W silnikach benzynowych objawia się to „szarpaniem” podczas jazdy, trudnościami z rozruchem silnika lub jego nierównymi obrotami na biegu jałowym. Ponadto w pamięci sterownika zapisywane są błędy wynikające z wykrycia nieprawidłowego składu mieszanki paliwowo-powietrznej.
Silny dym w wysokoprężnych
Generalnie w dieslach nie obserwuje się tego typu niedomagań. Zazwyczaj też jedynym objawem nieprawidłowej pracy zaworu EGR jest silne dymienie z rury wydechowej, szczególnie podczas „ostrego” operowania pedałem przyspieszenia.
Czy warto czyścić EGR?
Niektóre specjalistyczne warsztaty oferują czyszczenie zaworów EGR z nagromadzonego w nich nagaru. Podczas wykonywania tego zabiegu należy jednak zwracać uwagę, aby nie dopuścić do przedostawania się zanieczyszczeń stałych do wnętrza silnika. Korzystniej jest wymienić niedrożny zawór EGR na nowy.
Jak wymieniać?
Żywotność zaworów EGR wynosi od 2 do 3 lat (lub przebieg w granicach 50 tys. km). Wymiany zaworu dokonuje się przy zimnym silniku. Po wymontowaniu zużytego zaworu EGR, należy dokładnie wyczyścić powierzchnię jego przylegania oraz usunąć resztki starej uszczelki. Podczas montażu nowego zaworu muszą być stosowane wyłącznie nowe uszczelki. Przy użyciu gwintownika poprawia się gwinty w otworach. Należy również stosować nowe śruby mocujące i dokręcać je z odpowiednim momentem.
Co to jest "zaślepianie"?
Właściciele pojazdów z układami EGR chcąc pozbyć się problemów wynikających z ich funkcjonowaniem, „zaślepiają” zawór EGR poprzez nałożenie podobnej uszczelki do fabrycznej (ale pozbawionej otworów), przy jednocześnie pozostawieniu podłączonej wtyczki w celu uniknięcia błędu zapisu przez sterownik. „Zaślepiony” w ten sposób zawór da się dłużej użytkować, ale nałożenie pozbawionej otworów uszczelki prowadzi do niekontrolowanego wzrostu temperatury spalin (w silnikach benzynowych) lub nadmiernego wzrostu emisji szkodliwych cząstek stałych (w dieslach).