Pompa cieczy chłodzącej, nazywana popularnie pompą wodną, jest jednym z najważniejszych elementów montowanych w każdym samochodzie. Jest ona odpowiedzialna za właściwe krążenie płynu chłodzącego pomiędzy silnikiem, chłodnicą i nagrzewnicą. W niektórych SUV-ach oraz w autach hybrydowych, oprócz pompy wody montowane są również tzw. pompy pomocnicze.
Pompa wodna jest napędzana przez silnik samochodu za pomocą paska klinowego (pompy pomocnicze, jeśli są w danym pojeździe, dysponują własnymi silnikami elektrycznymi). Działanie pomp wodnych stosowanych we współczesnych autach opiera się o tak zwaną zasadę wirówki lub – używając fachowej terminologii – centryfugi.
Wewnątrz obudowy pompy znajduje się wirujące koło wyposażone w łopatki rozchodzące się od jego osi na zewnątrz. Łopatki nadają ruch wirowy płynowi chłodzącemu zasysanemu od czoła pompy, który jest następnie wyprowadzany pod ciśnieniem przez otwór wyjściowy i kierowany do silnika. Płyn chłodzący. krążąc wokół jego cylindrów oraz głowicy, odbiera od nich ciepło. Ostatecznie wpływa (po uprzednim otwarciu się termostatu) do chłodnicy.
Uszkodzenia pompy wody powoduje bardzo często nadmiernie napięty lub zużyty pas klinowy służący do jej napędu. Usterki może również powodować niewłaściwe ustawienie pasa. W takim przypadku dochodzi często do oderwania się pierścienia regulującego, czyli tak zwanej podkładki koła pasowego. Uszkodzenia mogą być również spowodowane nadmiernie zużytymi wałkami napinającymi i nawijającymi, które nie zostały w odpowiednim czasie wymienione.
Do przyspieszonego zużycia pompy wody przyczyniają się również niewłaściwe płyny chłodzące, szczególnie te ze zbyt niską zawartością środka przeciwzamarzającego (glikol metylowy lub etylowy). Prawidłowe stężenie tego środka decyduje o odpowiednim smarowaniu wnętrza pompy i zabezpieczeniu antykorozyjnym. Uwaga! Pompę wody należy bezwzględnie zastępować nową przy każdorazowej wymianie paska rozrządu.
Usterki pompy wodnej powoduje zatarcie się jej łożyska, głównie ze względu na brak odpowiedniego wyważenia części współpracujących z pompą (np. wentylatora) lub nieodpowiedniej ilości smaru. Wybite łożysko generuje niekontrolowane wibracje wirnika pompy, co w konsekwencji prowadzi do jej rozszczelnienia i wycieku płynu chłodzącego.
Zatarcie się łożyska może również spowodować zerwanie się napędzającego pompę paska klinowego. Kolejną przyczyną uszkodzeń pompy wodnej jest niewłaściwie pracujący i szybko korodujący wirnik (głównie ze względu na brak prawidłowego rozprowadzania płynu chłodzącego).